Đổi mới công nghệ và chuyển đổi số giúp doanh nghiệp phát triển bền vững

Trong kinh doanh hiện đại, gần như không một doanh nghiệp nào – dù nhỏ, lớn hay là hộ kinh doanh – có thể thành công nếu đứng ngoài “dòng chảy” đổi mới và ứng dụng khoa học công nghệ. Từ quán cà phê gia đình, một doanh nghiệp sản xuất, đến tập đoàn đầu tư nước ngoài (FDI), tất cả đều liên tục đối mặt với các thách thức về năng lực, quy trình, nhân lực và đặc biệt là sự tuân thủ các quy định pháp lý luôn được cập nhật liên tục. Câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để mỗi tổ chức vừa đảm bảo vận hành hiệu quả, vừa nắm bắt kịp thời các thay đổi trong môi trường số ngày càng cạnh tranh?

Đổi mới Khoa học và Công nghệ – Sức bật để phát triển bền vững

Bên cạnh yếu tố con người, hạ tầng công nghệ, sự cải cách hành chính và từng chính sách hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước, động lực thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh bền vững hiện nay chính là năng lực đổi mới sáng tạo dựa trên nền tảng khoa học công nghệ (KH&CN) và chuyển đổi số.

Đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ chính là “con đường tất yếu” đưa doanh nghiệp, ngành kinh tế và cả quốc gia vươn lên tầm phát triển mới, bền vững và vững mạnh.

• Tăng trưởng doanh thu, mở rộng thị trường: Các ngành gắn với KH&CN (như ICT, bưu chính, thương mại điện tử, chuyển đổi số…) luôn đạt mức tăng trưởng mạnh, đóng góp trực tiếp vào GDP quốc gia – điều này cho thấy sức mạnh thực tế của công nghệ trong gia tăng giá trị kinh tế.
• Cải thiện năng suất – chất lượng: Việc ứng dụng các giải pháp số, quản trị tinh gọn, tự động hóa,… giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước.
• Đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế: Việc tuân thủ tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng giúp doanh nghiệp dễ dàng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, tận dụng cơ hội xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư.

Chính quyền hai cấp và bài học thích ứng dành cho doanh nghiệp

Chuyển đổi mô hình quản lý hành chính, nhất là việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp (cấp xã/phường và huyện/thị xã) không chỉ ảnh hưởng tới quản lý nhà nước, mà còn có tác động lớn tới môi trường kinh doanh. Từ thực tiễn tại Phú Thọ, Quảng Ngãi, Tuyên Quang, việc triển khai “chính quyền hai cấp” trong lĩnh vực KH&CN đã giúp:

• Phân cấp, phân quyền rõ ràng cho từng đơn vị, đơn giản hóa, minh bạch hóa các thủ tục.
• Rút ngắn thời gian tiếp nhận, giải quyết các vấn đề về đăng ký sản phẩm, hồ sơ sở hữu trí tuệ, hỗ trợ doanh nghiệp khai thác chính sách mới.
• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo ở “gốc”, tập trung hỗ trợ các sáng kiến, dự án tại địa phương sát thực tiễn nhất.

Bài học rút ra: Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh nên chủ động tìm hiểu các quy định cập nhật về thẩm quyền giải quyết thủ tục, lựa chọn những đầu mối phù hợp (phòng KH&CN địa phương, Sở KH&CN cấp tỉnh,…). Chủ động liên hệ, trao đổi sớm với bộ phận hỗ trợ/doanh nghiệp hoặc tham gia các hội nghị, sự kiện về KH&CN để được tư vấn kịp thời.

Mẹo nhỏ giúp giảm rủi ro thủ tục:

• Luôn lưu trữ phiên bản bản mềm/cứng hồ sơ từng giai đoạn.
• Lập checklist quy trình thủ tục và cập nhật, đánh dấu các yêu cầu mới ngay từ đầu năm.
• Ưu tiên trao đổi trực tiếp với bộ phận phụ trách KH&CN trên địa bàn.

Phát triển hạ tầng số – Bứt tốc cho doanh nghiệp mọi quy mô

Không phải tự nhiên mà mô hình chuyển đổi số, nâng cấp hạ tầng công nghệ lại được Chính phủ và Bộ KH&CN xác định là nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành từ nay tới năm 2030. Những thành phố như Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Lâm Đồng đã chủ động triển khai các chương trình tăng cường hạ tầng số, hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp mọi lĩnh vực – từ sản xuất, phân phối đến thương mại điện tử và logistics.

• Doanh nghiệp FDI: Được hỗ trợ tích hợp công nghệ mới, kết nối dữ liệu công – tư, dễ dàng đáp ứng cam kết chuyển giao công nghệ, bảo vệ bí mật và an ninh mạng trong hoạt động đầu tư quốc tế.
• Doanh nghiệp vừa và nhỏ: Có thể tận dụng các nền tảng dùng chung do nhà nước và địa phương phát triển – giúp giảm chi phí đầu tư hạ tầng, tăng khả năng tiếp cận thị trường mới mà vẫn đảm bảo chuẩn mực quản trị.
• Hộ kinh doanh cá thể: Dễ dàng áp dụng các công cụ số (app bán hàng, hóa đơn điện tử, cổng thanh toán…) tiết kiệm thời gian, minh bạch hóa doanh thu và thuận lợi cho hoạt động tài chính – kế toán.

Chuyển đổi số không chỉ là “câu chuyện thời sự” mà phải trở thành một thói quen, một “văn hóa kinh doanh” trong từng doanh nghiệp, từng hộ kinh doanh – ở mọi địa phương.

Bí quyết ứng dụng công nghệ “vừa túi tiền”:

Sử dụng miễn phí các phần mềm quản lý tài chính – kế toán chia sẻ bởi địa phương, Bộ KH&CN hoặc các chương trình tài trợ của doanh nghiệp công nghệ lớn như VNPT, Viettel.

• Đăng ký hóa đơn điện tử tập trung qua cổng thông tin thuế (không mất phí đầu tư máy móc).
• Tận dụng các gói ưu đãi chuyển đổi số từ ngân hàng, tổ chức tín dụng để giảm phí thanh toán.
• Nhờ/thuê tư vấn tận nơi hỗ trợ triển khai ban đầu: giảm rủi ro sai sót và tiết kiệm chi phí nhân sự.

Đổi mới và sáng tạo – Sứ mệnh chung của DN, nhà nước, cộng đồng

Nhiều chính sách lớn đã ra đời để thúc đẩy đổi mới sáng tạo toàn diện – tiêu biểu như Quyết định số 1131/QĐ-TTg về Danh mục công nghệ chiến lược, Chiến lược phát triển KH,CN&ĐMST tới năm 2030, quy hoạch phát triển công nghiệp bán dẫn và thúc đẩy xây dựng Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Điều này xác lập “sân chơi” bình đẳng nhưng đầy thử thách cho tất cả các đối tượng từ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh đến doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam.

Những việc doanh nghiệp nên làm ngay:

• Chủ động bổ sung nhân lực có kiến thức công nghệ, cập nhật liên tục các kỹ năng số cho đội ngũ tài chính, kế toán, kinh doanh.
• Xây dựng hoặc cải tiến quy trình nội bộ để linh hoạt thích ứng với các tiêu chuẩn mới (ISO, chuyển đổi số, bảo mật dữ liệu khách hàng,…).
• Đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho sáng kiến, sản phẩm dịch vụ mới – tránh rủi ro cạnh tranh không lành mạnh.
• Tham gia các chương trình đào tạo, hội thảo, diễn đàn do Bộ KH&CN, Sở KH&CN địa phương hoặc các tổ chức tư vấn như ConsultX tổ chức.

Đừng đợi đến khi “quá muộn” mới cập nhật quy định! Hãy lên lịch kiểm tra tối thiểu 6 tháng/lần các thay đổi liên quan đến pháp luật thuế, tiêu chuẩn, công nghệ, và sở hữu trí tuệ.

Câu chuyện thành công truyền cảm hứng: Từ “hộ kinh doanh nhỏ” đến doanh nghiệp số hóa

Không khó để bắt gặp minh chứng thực tiễn về hộ kinh doanh cá thể “vươn mình” nhờ ứng dụng khoa học công nghệ. Một cửa hàng đặc sản vùng núi phía Bắc từng chỉ bán hàng trực tiếp trong làng. Sau khi được hỗ trợ tập huấn kỹ năng chuyển đổi số từ Sở KH&CN tỉnh, chủ hộ đã mạnh dạn đưa sản phẩm lên các sàn TMĐT, áp dụng phần mềm hóa đơn điện tử miễn phí. Kết quả là doanh thu một năm tăng gấp ba, sản phẩm đi khắp cả nước, công tác kế toán, quản lý thuế minh bạch và giản tiện rõ rệt.

“Bí quyết thành công không chỉ là dám thay đổi mà còn là biết tận dụng đúng lúc các chính sách hỗ trợ, ứng dụng công nghệ, cập nhật thông tin pháp luật thường xuyên.” (– Chia sẻ từ hộ kinh doanh tỉnh Tuyên Quang)

Thành công nhỏ này là minh chứng rằng – dù quy mô ra sao, chỉ cần mỗi doanh nghiệp, mỗi hộ kinh doanh thực sự quyết tâm đổi mới, không ngại kết nối với các cơ quan hỗ trợ, sẵn sàng học hỏi kỹ năng mới, chắc chắn sẽ mở ra nhiều cơ hội kinh doanh vượt trội.

Cập nhật thông tin, nâng cao năng lực: Yếu tố sống còn trong quản lý tài chính – kế toán – thuế

Là người làm quản lý doanh nghiệp FDI, SMB, hay chỉ là chủ hộ kinh doanh nhỏ, bạn đều phải xác định việc không tuân thủ kịp thời các quy định mới (về thuế, hóa đơn điện tử, tiêu chuẩn sản phẩm, đăng ký sở hữu trí tuệ…) có thể kéo theo hàng loạt hệ lụy:

• Bị xử phạt, đình chỉ hoạt động do thiếu/muộn hồ sơ hoặc không đạt chuẩn theo phân cấp mới.
• Bỏ lỡ cơ hội nhận hỗ trợ của nhà nước cho đổi mới sáng tạo.
• Bị đối thủ cạnh tranh “qua mặt” do chưa hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý, tài chính.

Một vài khuyến nghị thực tế để tránh rủi ro tài chính – kế toán:

• Luôn chủ động làm việc sát với kế toán viên, tư vấn thuế hoặc bộ phận pháp chế để cập nhật thay đổi từng quý.
• Duy trì liên lạc với bộ phận hỗ trợ doanh nghiệp tại các Sở, Phòng KH&CN, Cục Thuế, sử dụng cổng dịch vụ công điện tử để tiết kiệm thời gian.
• Khai thác tài liệu hướng dẫn, bản tin cập nhật từ các tổ chức tư vấn như ConsultX để nâng cao năng lực tuân thủ pháp luật.

Đạo đức, tiêu chuẩn và xây dựng thương hiệu quốc gia bền vững

Bản chất của đổi mới sáng tạo không chỉ là kết quả nghiên cứu, phát minh mà phải biết gắn kết các sáng kiến thành tài sản sở hữu trí tuệ thực sự – có thể giao dịch, bảo vệ và mang lại giá trị thị trường. Đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng là “thước đo” trực tiếp của thương hiệu bền vững.

“Nâng cao chất lượng là bảo vệ giống nòi, xây dựng thương hiệu quốc gia; doanh nghiệp muốn mạnh phải lấy chuẩn mực, đạo đức là kim chỉ nam trong phát triển.”

Gợi ý hành động thực tế cho mọi doanh nghiệp:

• Xây dựng chiến lược tài sản sở hữu trí tuệ – đăng ký, quản lý và khai thác hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh quốc tế.
• Chủ động cập nhật, áp dụng các tiêu chuẩn quản lý mới; đảm bảo sản phẩm, dịch vụ luôn vượt chuẩn cơ bản.
• Đầu tư hoặc sử dụng dịch vụ audit, kiểm định định kỳ từ các bên thứ ba uy tín để phát hiện, khắc phục lỗ hổng chất lượng.

Những thông điệp mới cho giai đoạn 2025–2030: Triển vọng & trách nhiệm

Sự bùng nổ của chuyển đổi số – đổi mới sáng tạo – tăng trưởng xanh (P4G) cho thấy kinh tế Việt Nam đang vào thời kỳ chuyển mình quan trọng nhất trong nhiều thập niên qua. Đại hội Đại biểu của ngành, các nghị quyết lớn về KH,CN&ĐMST tới năm 2030 xác lập quyết tâm đồng hành nhà nước – doanh nghiệp – cộng đồng. Mỗi cá nhân, tổ chức hãy biến động lực đổi mới thành “bản sắc riêng”, đưa đất nước vươn lên mạnh mẽ.

Để đi xa hơn trên con đường phát triển, các doanh nghiệp, đặc biệt là FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, các hộ kinh doanh cá thể nên luôn chủ động học hỏi, cập nhật thông tin từ các nguồn chính thống/tư vấn uy tín để không bị “tụt lại phía sau”.

Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX.

Tạm biệt, hẹn gặp lại với động lực mới

Các quy định, chiến lược và thông tin trong bài viết này không chỉ là kiến thức – kinh nghiệm của một chuyên gia tài chính-kế toán, mà còn là thao thức của người đồng hành cùng doanh nghiệp bạn trên hành trình bứt phá. Tin rằng, nếu bạn chủ động tiếp nhận, linh hoạt ứng dụng, không ngừng kết nối với các đơn vị tư vấn – hỗ trợ, doanh nghiệp của bạn sẽ luôn nắm chắc tay lái, vững bước chinh phục những mục tiêu lớn. Đừng quên: thành công luôn thuộc về những ai biết nắm bắt kịp thời và hành động sáng tạo.

Nguồn tham khảo

• Văn bản pháp luật mới nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ, Chính phủ (2024–2025).
• Báo cáo và tư liệu hội nghị toàn quốc về đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp số, sở hữu trí tuệ.
• Cổng thông tin điện tử của Bộ Khoa học và Công nghệ;
• Các website tổng hợp chính sách pháp luật về KH&CN, chuyển đổi số, tiêu chuẩn đo lường chất lượng;
• Kinh nghiệm thực tiễn từ chương trình đào tạo, tư vấn tại ConsultX và các sự kiện ngành.