Quản trị tài chính kế toán thuế cho doanh nghiệp bền vững 2024

Không ít chủ doanh nghiệp vẫn thường tự hỏi: “Làm sao để nắm bắt xu hướng phát triển bền vững nhưng vẫn đảm bảo nguồn lực nội tại ổn định? Làm sao để tuân thủ pháp lý, kế toán và tối ưu vận hành giữa một thị trường thay đổi chóng mặt?” Đây không chỉ là trăn trở riêng của các doanh nghiệp lớn mà còn rất sát với thực tiễn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp FDI và cả hộ kinh doanh cá thể ở Việt Nam. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, kinh tế số lên ngôi và xu hướng đổi mới sáng tạo không ngừng nghỉ, chủ động cập nhật, kết nối và chia sẻ kiến thức chính là chiếc chìa khóa giúp doanh nghiệp đứng vững để vươn xa.

Bức tranh tổng quan về kinh tế tài chính và tác động lên doanh nghiệp

Bức tranh kinh tế Việt Nam những năm gần đây thể hiện rõ cả cơ hội lẫn thách thức đan xen — nơi các chính sách tài chính, ngân hàng, chứng khoán, chiến lược kinh tế luôn chi phối sâu sắc đến hoạt động của doanh nghiệp bất kể quy mô. Đặc biệt, thời điểm cải cách lớn về pháp lý, áp lực toàn cầu về thương mại xanh và sự bùng nổ của chuyển đổi số đã thay đổi cuộc chơi cho toàn bộ “hệ sinh thái doanh nghiệp” tại Việt Nam.

• Áp lực tuân thủ luật mới: Luật Chứng khoán 2024, các tiêu chuẩn kế toán công, chính sách phát triển kinh tế tuần hoàn,… không chỉ biển hiện ở các quy định mà còn mang tới yêu cầu thay đổi về tư duy vận hành.
• Xu hướng thương mại xanh: Các doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực giảm phát thải, minh bạch tài chính, quản lý nguồn lực bền vững để đáp ứng chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Chuyển đổi số là bắt buộc chứ không còn là lựa chọn: Ứng dụng hóa đơn điện tử, phần mềm quản trị, công nghệ số trong các hoạt động ngân hàng… dần trở thành điều kiện sống còn.
• Vai trò kế toán – thuế chuyển biến: Bộ phận tài chính – kế toán phải thích ứng cả về công cụ lẫn chuyên môn để không chỉ “ghi chép – tuân thủ” mà còn tham gia hoạch định dài hạn và đảm bảo an toàn pháp lý cho doanh nghiệp.

Quản lý tài chính, kế toán và thuế chỉ thành công khi doanh nghiệp đổi mới tư duy: từ tuân thủ thụ động sang chủ động cập nhật, liên tục thích nghi, luôn giữ vững tinh thần học hỏi và chia sẻ.

Ảnh hưởng của pháp lý – chính sách lên mô hình hoạt động doanh nghiệp

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp FDI cũng như hộ kinh doanh cá thể đều chịu tác động mạnh mẽ từ những thay đổi về pháp lý, chính sách tài chính, kế toán và thuế. Đặc biệt, giai đoạn 2024–2025 đánh dấu nhiều cải cách lớn ở từng lĩnh vực:

1. Thị trường chứng khoán và khung pháp lý mới

Việc sửa đổi Luật Chứng khoán 2024 đã tạo nền tảng cho thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh hơn, đồng thời siết chặt quy định minh bạch và trách nhiệm công bố thông tin đối với doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng với các doanh nghiệp niêm yết hoặc lên kế hoạch huy động vốn từ thị trường.

• Doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống kế toán minh bạch, chuẩn hóa quy trình kiểm toán nội bộ và chủ động cập nhật các quy định mới ngay từ khởi sự kinh doanh để tránh rủi ro trong lâu dài.

2. Chuẩn mực kế toán công và kế toán doanh thu trong đơn vị sự nghiệp

Bắt đầu từ năm tài chính 2025, các đơn vị sự nghiệp có thu và doanh nghiệp nhà nước sẽ phải áp dụng bộ chuẩn mực kế toán mới, đặc biệt là về nguyên tắc ghi nhận doanh thu, hướng tới tính minh bạch, nhất quán và phù hợp chuẩn mực quốc tế.

• Cần xây dựng chiến lược đào tạo lại nhân sự kế toán và đẩy mạnh tự động hóa quy trình ghi nhận, thống kê doanh thu, chi phí.
• Lưu ý cập nhật phần mềm quản lý tài chính để đảm bảo chuẩn hóa định dạng báo cáo theo quy định mới.

3. Quản lý thuế – Đấu thầu công – Quản trị chi phí

Song song với các thay đổi về kế toán, các quy định về thuế điện tử, hóa đơn điện tử tích hợp với phần mềm quản lý bán hàng trở thành yếu tố bắt buộc. Đặc biệt, trong công tác đấu thầu công (bệnh viện, trường học, đơn vị nhà nước), việc tuân thủ quy trình lựa chọn nhà thầu, giám sát ngân sách được tăng cường kiểm tra và quản chặt.

• Các chủ doanh nghiệp nên xây dựng bộ quy trình quản trị nội bộ chặt chẽ, hạn chế tranh chấp và phát sinh rủi ro pháp lý về sau.
• Đối với doanh nghiệp nhỏ – hộ kinh doanh: Lưu giữ và số hóa toàn bộ hóa đơn mua vào, bán ra để thuận tiện kiểm soát dòng tiền và báo cáo thuế.

4. Hành trình “xanh hóa sản xuất” và Quản trị ESG

Áp lực từ các tiêu chuẩn toàn cầu về bảo vệ môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG) không chỉ đến với các doanh nghiệp lớn mà đang lan rộng đến từng mắt xích nhỏ nhất trong chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

• Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách cam kết phát triển bền vững, đánh giá lại quy trình sản xuất và dần “xanh hóa” sản phẩm, dịch vụ của mình.
• Mở rộng hợp tác, học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp đã thực hiện ESG thành công để tránh lãng phí nguồn lực ban đầu.

ESG và chuyển đổi số chính là “giấy thông hành” cho mọi doanh nghiệp muốn tồn tại và vươn xa tại thị trường nội địa lẫn toàn cầu trong thập kỷ mới.

Xu hướng chuyển đổi số: Thách thức hay cơ hội?

Trong bối cảnh mà chuyển đổi số đang ngày càng bùng nổ, câu hỏi đặt ra cho các doanh nghiệp là “mình sẽ tụt lại phía sau hay chủ động tận dụng lợi thế công nghệ?”. Hóa đơn điện tử, ứng dụng phần mềm kế toán quản trị, tự động hóa quy trình kiểm soát nội bộ,… tất cả đều là giải pháp không thể thiếu nếu muốn tối ưu chi phí, minh bạch dòng tiền và nâng cao sức cạnh tranh.

Mẹo nhỏ và bí quyết thực tiễn cho doanh nghiệp FDI, SME, hộ cá thể:

• Luôn lựa chọn phần mềm quản trị có khả năng mở rộng: Thay vì “chạy theo” từng ứng dụng lẻ tẻ, hãy chọn giải pháp có thể tích hợp nhiều chức năng kế toán, thuế, hóa đơn, quản lý nguồn lực.
• Thử nghiệm và đào tạo nội bộ: Đừng ngại dành thời gian thử nghiệm, tập huấn cho nhân viên trước khi “chốt” hệ thống mới.
• Kết nối với chuyên gia và cộng đồng: Hãy tích cực tham gia các hội nhóm doanh nghiệp, trao đổi kinh nghiệm chuyển đổi số, ứng dụng mới; lắng nghe những “bài học thất bại” để tiết kiệm chi phí học phí rủi ro.

“Chìa khóa thành công của chuyển đổi số nằm ở việc doanh nghiệp không chỉ đổi mới công nghệ mà còn đổi mới tư duy vận hành và phát triển nhân sự.”

Phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn và chuẩn bị cho “Net Zero”

Việt Nam đã và đang đặt ra nhiều mục tiêu chiến lược phát triển bền vững như “phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050”. Vì vậy, mọi mô hình kinh doanh cần dần chuyển dịch sang kinh tế tuần hoàn, giảm sử dụng tài nguyên, hạn chế chất thải, tái sử dụng và tái chế.

• Doanh nghiệp vừa và nhỏ nên bắt đầu từ những bước nhỏ: Phân loại, tái chế rác thải, tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu sạch trong sản xuất.
• Hộ kinh doanh cá thể: Đầu tư vào sản phẩm xanh, dịch vụ thân thiện môi trường, liên kết với đơn vị cung cấp chuỗi xanh để đón đầu xu thế tiêu dùng mới.

Đổi mới sáng tạo không chỉ là đích đến của các tập đoàn đa quốc gia, mà ngay các hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ cũng hoàn toàn có thể tạo bước phá bền vững bằng giải pháp xanh và tuần hoàn.

Các yếu tố chiến lược giúp doanh nghiệp FDI và SME bứt phá

Tối ưu quản trị nội bộ và kiểm soát rủi ro

• Tăng cường quản lý dòng tiền, chủ động kiểm soát chi – thu hàng ngày.
• Lên kế hoạch kiểm toán nội bộ định kỳ, ngay cả với doanh nghiệp nhỏ.
• Xây dựng hệ thống phản hồi, trao đổi đóng góp ý kiến nội bộ như hộp thư góp ý, phiên họp định kỳ, để kịp thời phát hiện “rủi ro chìm”.

Đổi mới mô hình quản trị nhân lực

• Bổ sung chương trình đào tạo về tài chính, thuế, kế toán cơ bản cho nhân viên và quản lý các cấp.
• Khuyến khích văn hóa chủ động học hỏi, sẵn sàng thích ứng với các chính sách pháp lý, kế toán mới.

Góc nhìn thực tế: Chia sẻ bài học quản trị tài chính, kế toán & thuế

Từ kinh nghiệm tư vấn của nhiều doanh nghiệp FDI và SME, điểm nghẽn lớn nhất thường nằm ở việc chưa xây dựng được quy trình tài chính bài bản, hoặc ngại chi phí đầu tư ban đầu cho chuyển đổi số, số hóa dữ liệu. Dưới đây là một số bài học thực tiễn:

• Không đợi đến khi bị kiểm tra mới hoàn thiện sổ sách: Một quy trình kế toán chuẩn hóa sẽ giúp bạn luôn chủ động khi thanh tra, kiểm toán và đảm bảo uy tín với đối tác, ngân hàng.
  Kiểm kê sổ sách hàng tháng → Đối chiếu hóa đơn đầu ra – đầu vào → Tự kiểm soát rủi ro → Chủ động giải trình kịp thời
• Tận dụng tối đa chính sách hỗ trợ của nhà nước: Luôn theo dõi các chương trình khuyến nghị từ cơ quan thuế, tham gia tập huấn, và chủ động cập nhật văn bản mới để không bỏ lỡ cơ hội.
• Xây dựng mối quan hệ dài hạn với kế toán, kiểm toán và chuyên gia tư vấn bên ngoài: Đôi khi khoản đầu tư vào dịch vụ tư vấn sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng trăm triệu đồng do phát hiện sớm sai sót, tránh phạt hành chính.

“Muốn phát triển lâu dài, doanh nghiệp nhất định phải coi quản trị tài chính – kế toán là nền móng chứ không chỉ là công việc hoàn thành hồ sơ thuế.”

‘Green brand’ và sự thay đổi trong chiến lược tiếp thị

Bên cạnh các yếu tố pháp lý, tài chính, chiến lược phát triển thương hiệu xanh ngày càng ảnh hưởng mạnh đến ý định mua hàng của người tiêu dùng – đặc biệt là các thế hệ trẻ như GenZ.

• Doanh nghiệp nên tận dụng xu thế “green brand”: Đẩy mạnh truyền thông về sản phẩm thân thiện môi trường, minh bạch giá trị xanh trong báo cáo tài chính, tạo lợi thế trên thị trường cạnh tranh.
• Ứng dụng chỉ số ESG cho từng nhóm sản phẩm: Đánh giá lại toàn bộ quy trình sản xuất, cung ứng theo mức độ phát thải, tái chế, nguồn gốc nguyên liệu…

Kết nối cộng đồng – Nâng cao năng lực thích ứng

Một trong những khác biệt lớn của doanh nghiệp thành công là không hoạt động đơn độc. Sự chủ động kết nối chia sẻ kiến thức với các kênh truyền thông ngành, doanh nghiệp dẫn đầu, chuyên gia tư vấn sẽ giúp mỗi doanh nghiệp luôn “miễn dịch” trước các thay đổi bất ngờ.

• Tham gia các diễn đàn chia sẻ nghiên cứu – kinh nghiệm tài chính, kế toán, thuế.
• Kết nối với chuyên gia để kịp thời nhận diện và thích ứng các xu hướng mới.
• Duy trì thói quen kiểm tra thông tin, văn bản cập nhật trên website các cơ quan nhà nước và tư vấn uy tín.

“Thành công bền vững chỉ đến với những doanh nghiệp không ngừng học hỏi, sẵn sàng kết nối và chủ động thích nghi với thời đại mới.”

Tạo giá trị bền vững giữa thay đổi

Chúng ta đang trải qua thời kỳ kinh tế biến động liên tục — nơi mà mỗi doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ đều phải thích nghi, đổi mới và phát triển. Không có con đường nào khác ngoài xây dựng nội lực tài chính – kế toán vững chắc, tuân thủ pháp lý, chuyển đổi số mạnh mẽ và mở rộng liên kết để tạo giá trị khác biệt cho mình.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể hoàn toàn có thể tự tin tiến bước bằng cách tập trung vào những thay đổi nhỏ nhưng bền vững từng ngày: chuẩn hóa sổ sách kế toán, trải nghiệm ứng dụng số, chia sẻ kiến thức với cộng đồng và sẵn sàng đón nhận các chuẩn mực mới về quản trị tài chính – thuế.

Nếu bạn đang cần thêm tư liệu thực tiễn, kinh nghiệm ứng dụng hoặc tư vấn cập nhật nhất, hãy chủ động tìm kiếm và kết nối với các nguồn thông tin chuyên sâu. Đừng quên là, để nắm chắc các thay đổi về tài chính, thuế và pháp luật, bạn hoàn toàn có thể tham khảo thông tin mới nhất từ đội ngũ của ConsultX – với các nội dung chuyên sâu luôn được cập nhật trên website và mạng xã hội.

Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX

---

Tài liệu và nguồn tham khảo:

• Tạp chí Kinh tế và Dự báo
• Bộ Tài chính Việt Nam
• Cổng thông tin Chính phủ
• Báo cáo: “Đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp tại Việt Nam”
• Khuyến nghị từ các hội thảo, diễn đàn tài chính – kế toán – thuế trong nước và quốc tế

Cùng nhau xây dựng cộng đồng doanh nghiệp vững mạnh – từng bước nhỏ hôm nay sẽ tạo nên giá trị lớn mai sau!