Nghị định 154/2025/NĐ-CP tác động đến tinh giản biên chế doanh nghiệp

August 21, 2025
Posted by: ConsultX
Category: Tư vấn tài chính và dự báo

Trong bối cảnh chuyển đổi nền kinh tế số và nhu cầu tối ưu hóa hoạt động quản trị doanh nghiệp ngày càng tăng, việc am hiểu và cập nhật các chính sách mới của nhà nước trở thành nền tảng sống còn cho sự phát triển bền vững của mỗi tổ chức. Những thay đổi về luật pháp, đặc biệt trong lĩnh vực tinh giản bộ máy, không chỉ tác động trực tiếp tới khu vực công mà còn ảnh hưởng đến tâm lý, kế hoạch kinh doanh và nhân sự của không ít doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ lẫn hộ kinh doanh cá thể. Thấu hiểu những băn khoăn này, bài viết dưới đây sẽ chia sẻ sâu hơn về Nghị định 154/2025/NĐ-CP về tinh giản biên chế: nội dung, tác động và những điểm doanh nghiệp cần lưu ý — với góc nhìn thực tiễn và lời khuyên từ chuyên gia tài chính, kế toán và thuế.

Tinh giản biên chế và ý nghĩa đối với môi trường kinh doanh hiện đại

Tinh giản biên chế không phải là khái niệm xa lạ trong quá trình cải cách hành chính tại Việt Nam. Đây là chủ trương lâu dài nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ, sử dụng ngân sách hợp lý đồng thời tạo thêm dư địa và động lực cho khối doanh nghiệp tư nhân phát triển.

“Tinh giản biên chế luôn được xem là một ‘cuộc cách mạng nhỏ’ trong bộ máy quản trị nhà nước và xã hội, khi vừa giúp bộ máy gọn nhẹ, minh bạch vừa chuyển nguồn lực về các lĩnh vực then chốt — trong đó có phát triển kinh tế, doanh nghiệp, cải cách môi trường đầu tư.”

Đối với doanh nghiệp: Tinh giản bộ máy nhà nước kèm theo cải tiến thủ tục hành chính giúp giảm thời gian, chi phí “đi lại giấy tờ” và nắm bắt cơ hội nhanh hơn.
Đối với đội ngũ công chức, viên chức: Cơ hội nâng cao trình độ, thay đổi tư duy thích nghi; Tuy nhiên cũng là thách thức nếu không chủ động đổi mới và phát triển năng lực cá nhân.
Đối với nền kinh tế vĩ mô: Suy giảm biên chế giúp tiết kiệm ngân sách, từ đó ưu tiên đầu tư cho đổi mới, chuyển đổi số, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ doanh nghiệp.

Toàn cảnh Nghị định 154/2025/NĐ-CP – Những điểm quan trọng cần lưu ý

Bối cảnh ra đời và lý do thay thế Nghị định số 29/2023/NĐ-CP

Ngày 15/6/2025, Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP với hiệu lực thi hành từ 16/6/2025. Nghị định này thay thế hoàn toàn Nghị định số 29/2023/NĐ-CP, cập nhật thêm nhiều điểm mới sát với thực tiễn. Đây là dấu mốc quan trọng trong lộ trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, cải cách nền hành chính và mở đường thuận lợi cho các chính sách phát triển kinh tế, doanh nghiệp giai đoạn mới.

Cấp áp dụng: Tất cả cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội từ Trung ương đến cấp xã.
Bố cục Nghị định: Gồm 4 chương, 20 điều, với quy định rõ ràng về đối tượng, nguyên tắc, chính sách tinh giản biên chế và trách nhiệm thực hiện.

Bản chất của tinh giản biên chế không đơn thuần là cắt giảm số lượng nhân sự mà là quá trình sàng lọc, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, tận dụng hiệu quả ngân sách công và lan tỏa động lực tích cực vào cả khu vực doanh nghiệp.

Những thay đổi quan trọng trong Nghị định 154/2025/NĐ-CP

Tiêu chí sàng lọc cán bộ rõ ràng: Nghị định mới quy định chặt chẽ hơn về các đối tượng thuộc diện tinh giản, bổ sung các trường hợp cán bộ không đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, năng lực làm việc, vi phạm kỷ luật, sức khỏe không đảm bảo…
Cơ chế nghỉ hưu trước tuổi, thôi việc linh hoạt: Tạo lối ra thuận lợi và đãi ngộ hợp lý với người trong diện tinh giản — đi kèm bảo đảm quyền lợi, bảo hiểm xã hội và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, khuyến khích tự nguyện, hạn chế xáo trộn lớn về tâm lý.
Trách nhiệm, chế tài được cụ thể hóa: Xác lập rõ ràng đầu mối chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện ở từng cấp, từng ngành. Việc chậm trễ, buông lỏng hoặc làm sai quy định sẽ bị xử lý nghiêm minh.
Bổ sung giám sát, tiếp nhận góp ý: Đẩy mạnh vai trò giám sát của người dân, doanh nghiệp đối với quá trình tinh giản, đặc biệt thông qua các kênh góp ý mở trực tiếp.
Lồng ghép cải cách tiền lương, sắp xếp đơn vị hành chính: Nghị định gắn liền với các chính sách lớn về cải cách tiền lương, phân cấp và sắp xếp bộ máy hành chính, bảo đảm “tinh gọn nhưng không cào bằng”.

Tác động của chính sách tinh giản biên chế tới doanh nghiệp và kinh tế tư nhân

Dù quy định chủ yếu áp dụng cho khu vực nhà nước, nhưng Nghị định 154/2025/NĐ-CP lại ảnh hưởng gián tiếp, thậm chí thúc đẩy môi trường kinh doanh và quản trị của các doanh nghiệp:

Tiến trình xử lý thủ tục hành chính nhanh hơn: Bộ máy công vụ gọn nhẹ, chú trọng chất lượng sẽ giảm phiền hà, tăng tính minh bạch cho các doanh nghiệp đang hoạt động hoặc muốn đầu tư mới.
Giảm gánh nặng chi phí cho xã hội: Bộ máy công tốn ít ngân sách hơn, nhà nước có thêm nguồn đầu tư vào hạ tầng, cải tiến công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Khuyến khích doanh nghiệp tự cải tiến, “sàng lọc” nội tại: Tinh thần tinh giản, tối ưu hóa bộ máy lan tỏa vào cả khu vực ngoài nhà nước. Nhiều doanh nghiệp chủ động rà soát, sắp xếp lại tổ chức, thúc đẩy quản lý hiện đại, giảm nhân sự cồng kềnh để gia tăng năng suất và bứt phá trên thị trường.
Cơ hội tận dụng nguồn nhân lực chất lượng: Sau sắp xếp, nhiều cán bộ, công chức có trình độ, kỹ năng quản lý được chuyển sang khu vực tư nhân, doanh nghiệp FDI, SMEs – tạo nguồn “chuyên gia” giúp doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao trình độ pháp lý, kế toán, quản trị.

Chia sẻ kinh nghiệm: Sàng lọc, tối ưu nhân sự – bí quyết thành công của nhiều doanh nghiệp hiện đại

Nhiều nhà quản trị dày dặn kinh nghiệm nhận định rằng, tinh thần ‘tinh giản’ không chỉ là đặc ân của nhà nước mà còn là “chìa khóa vàng” giúp các doanh nghiệp vận hành gọn nhẹ, linh hoạt và thích ứng nhanh với biến động thị trường. Doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ hay hộ kinh doanh cá thể vốn đã quen với việc tối ưu nguồn lực, nay càng cần chú ý thêm:

Xác lập quy trình mô tả công việc rõ ràng: Giúp định vị đúng nhân sự “phù hợp”, tránh tình trạng “thừa người nhưng thiếu việc”.
Ứng dụng công nghệ vào quản trị nội bộ: Với phần mềm quản lý nhân sự, KPI, các doanh nghiệp nhỏ cũng có thể tinh giản bộ máy, giảm chi phí và kiểm soát tốt hơn từng vị trí.
Đào tạo đa năng, chuyển đổi vị trí linh hoạt: Nhân viên đa nhiệm là xu thế, đặc biệt trong doanh nghiệp nhỏ hoặc giai đoạn chuyển đổi – giúp giảm rủi ro khi có biến động nhân sự bất ngờ.
Kiểm tra định kỳ năng suất lao động: Ít nhất 6 tháng/lần đánh giá lại hiệu quả, phát hiện ‘điểm mù’ và có giải pháp điều chuyển hợp lý.

Cải tiến bộ máy, tinh giản nhân sự không đơn thuần là cắt giảm mà là hành trình tạo động lực để mỗi người phát huy tối đa năng lực, đồng hành cùng sự phát triển vững bền của doanh nghiệp.

Các lưu ý pháp lý thực tế: Hành lang cho doanh nghiệp SMEs, FDI khi làm việc với cơ quan nhà nước

Linh hoạt nắm bắt các thay đổi về hồ sơ, quy trình: Khi bộ máy công quyền được tinh giản hoặc sắp xếp lại, các biểu mẫu, đường dây tiếp nhận hồ sơ, kênh phản hồi cũng sẽ thay đổi – doanh nghiệp cần chủ động cập nhật qua các cổng thông tin chính thức.
Duy trì tương tác, góp ý xây dựng chính sách: Chính phủ luôn mở nhiều kênh (website, tổng đài, Zalo, email…) cho ý kiến, góp ý, thậm chí giải đáp thắc mắc. Đừng ngại tham gia, bởi doanh nghiệp chính là người trực tiếp thụ hưởng chính sách thông thoáng.
Theo dõi các hướng dẫn thực thi và các văn bản liên quan: Sau khi Nghị định được ban hành, Bộ Nội vụ và các địa phương sẽ thường xuyên có hướng dẫn cụ thể về sắp xếp bộ máy, tiêu chí tinh giản, chế độ với bộ phận chuyển đổi nghề nghiệp…

Mẹo nhanh:

Theo dõi thông tin mới qua email, đăng ký nhận bản tin hoặc theo dõi fanpage, website chính thống để không bỏ lỡ các cập nhật có thể ảnh hưởng tới kế hoạch nhân sự, tài chính, kế toán của doanh nghiệp bạn!

Bạn có thể làm gì để tận dụng “làn sóng” cải cách hành chính mới?

Bên cạnh nỗ lực tuân thủ quy định của nhà nước, các doanh nghiệp SMEs, FDI và hộ kinh doanh cá thể nên xác định tinh thần chủ động thay đổi, sẵn sàng đón nhận sự chuyển mình của môi trường pháp lý. Một số gợi ý thực tế:

Lập kế hoạch đào tạo, phát triển nhân sự, tích hợp cả kỹ năng số và tư duy tư duy đổi mới.
Đăng ký sử dụng các dịch vụ khai báo, nộp thuế, đăng ký kinh doanh, hóa đơn điện tử… qua cổng dịch vụ công trực tuyến để tận dụng “bộ máy số hóa” của nhà nước.
Kết nối, học hỏi kinh nghiệm từ những doanh nghiệp đã tinh giản nhân sự thành công – đôi khi những mẹo nhỏ linh hoạt, sáng tạo lại mang đến khác biệt lớn về hiệu quả vận hành.
Chuẩn bị sẵn các tài liệu, hồ sơ cần thiết – tránh nộp thiếu, nộp sai làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hoặc bị phạt do quá hạn.

Với những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc liên tục làm việc với các sở, ngành, cập nhật các quy trình mới – như biểu mẫu, kênh liên lạc tại địa phương, tên phụ trách từng mảng — cũng là cách để chủ động nắm bắt cơ hội và tránh rủi ro không đáng có.

Tài nguyên tham khảo, cập nhật chính sách – “con đường tắt” giúp doanh nghiệp đi nhanh và an toàn

Khi bộ máy nhà nước thay đổi về nhân sự và quy trình, việc cập nhật thông tin chính xác, kịp thời là chìa khóa cho mọi quyết định tài chính, kế toán và vận hành doanh nghiệp. Một số địa chỉ doanh nghiệp nên thường xuyên truy cập:

Cổng thông tin điện tử Chính phủ: https://chinhphu.vn
Cổng thông tin Bộ Nội vụ: https://moha.gov.vn
Các sở, ngành địa phương – chuyên mục “cải cách hành chính”, “hỗ trợ doanh nghiệp”.

Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX, để luôn chủ động trước mọi chuyển động pháp lý và cải cách liên quan tới kế toán, thuế, pháp luật trong kinh doanh.

Động lực cho bạn: Hành trình chủ động thay đổi luôn bắt đầu từ hôm nay

Chẳng dễ dàng khi phải liên tục thích ứng với biển lớn thay đổi từ chính sách, pháp luật cho đến các chuẩn mực vận hành mới. Nhưng mỗi vướng mắc, mỗi thách thức đều là cơ hội để doanh nghiệp thêm vững vàng, chủ động và trưởng thành hơn trên hành trình phát triển.

Nghị định 154/2025/NĐ-CP là một bước đi chiến lược của nhà nước, không chỉ giúp bộ máy công quyền tinh gọn mà còn tạo bệ phóng cho môi trường kinh doanh chuyên nghiệp, hiện đại. Nếu bạn là chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ, FDI hoặc hộ kinh doanh cá thể, hãy là người cập nhật đầu tiên những chuyển động của pháp luật, xây dựng tinh thần sẵn sàng “thi đua tinh giản” nội tại – đó là cách vừa bảo vệ mình, vừa đón bắt mọi cơ hội mới thời kỳ kinh tế số và hội nhập sâu rộng.

Dù bạn đang ở giai đoạn khởi động, tăng trưởng hay chuyển đổi — hãy để những thay đổi chính sách là nguồn động lực, bài học quý giá giúp bạn vận hành hiệu quả, tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững. Nếu cần hỗ trợ, đừng ngại đặt câu hỏi, tìm kiếm sự đồng hành từ các chuyên gia kinh nghiệm để giảm sai sót, rút ngắn thời gian hòa nhập với “cuộc chơi lớn” của thời đại mới.

Nguồn tham khảo

Mọi băn khoăn về tuân thủ quy định, sắp xếp nhân sự, cải cách tổ chức hãy gửi về các kênh hỗ trợ chính thức hoặc liên hệ chuyên gia tin cậy. Chúc các doanh nghiệp vững bước trên con đường phát triển, chủ động đổi mới và hội nhập!