Thay đổi đăng ký doanh nghiệp và thuế 2025 doanh nghiệp cần biết nhanh

Trong bối cảnh môi trường kinh doanh tại Việt Nam không ngừng thay đổi, việc cập nhật các quy định pháp luật mới nhất về doanh nghiệp và thuế trở thành nhiệm vụ không thể bỏ qua, đặc biệt với các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như các hộ kinh doanh cá thể. Những thay đổi về chính sách không chỉ mang đến cơ hội mà còn đặt ra không ít thách thức trong công tác quản trị, kế toán và tuân thủ thuế. Việc chủ động tiếp cận, nắm bắt kịp thời các thay đổi mang tính then chốt sẽ là “chìa khóa vàng” giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển bền vững cũng như vững vàng trước các rủi ro pháp lý tiềm ẩn. Hãy cùng tôi điểm lại các nội dung mới nhất về đăng ký doanh nghiệp và quy định thuế có hiệu lực từ 01/7/2025, phân tích sâu sắc từng thay đổi đáng chú ý, đồng thời cung cấp những bí quyết tối ưu công tác tài chính cho từng nhóm đối tượng doanh nghiệp.

Toàn cảnh những thay đổi mới về đăng ký doanh nghiệp và quy định thuế năm 2025

Ngày 30/6/2025 và 01/7/2025, Chính phủ đã ban hành loạt Nghị định quan trọng: Nghị định 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp và Nghị định 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế GTGT năm 2024. Cả hai đều chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Đây là cột mốc chuyển mình lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến hoạt động của toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể trên phạm vi cả nước, với nhiều điểm mới mà bất kỳ chủ doanh nghiệp nào cũng nên ghi nhớ.

Chuyên gia tài chính nhận định: “Hiểu đúng, thực hiện kịp thời là hai yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp không lỡ cơ hội phát triển cũng như tránh những sai phạm đáng tiếc về thuế – kế toán”.

1. Đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh: Phân cấp và quy trình mới

Cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh phân cấp là mục tiêu nhất quán trong nhiều năm gần đây của Chính phủ – và đợt chính sách vừa rồi đã mang lại rất nhiều thay đổi thực chất.

1.1 Đăng ký doanh nghiệp chuyển về cấp tỉnh

• Tổ chức kinh tế (doanh nghiệp, hợp tác xã…) sẽ thực hiện đăng ký thành lập, thay đổi nội dung đăng ký, giải thể… trực tiếp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố nơi doanh nghiệp đặt trụ sở.
• Điều này tạo sự đồng bộ trong quản lý, tinh gọn hóa quy trình, giảm đáng kể thời gian chờ đợi xử lý hồ sơ cũng như chi phí hành chính cho doanh nghiệp.

1.2 Hộ kinh doanh cá thể đăng ký tại cấp xã

• Hộ kinh doanh cá thể sẽ thực hiện đăng ký thành lập, thay đổi thông tin, giải thể trực tiếp tại UBND cấp xã, phường, thị trấn nơi đặt địa điểm kinh doanh.
• Hình thức đăng ký truyền thống bằng giấy hoặc online trên cổng dịch vụ công.
• Các xã, phường sẽ gần gũi hơn, hỗ trợ trực tiếp đến đúng thực tiễn từng trường hợp.

Mẹo nhỏ cho hộ kinh doanh: Thay đổi này giúp bạn chủ động tiết kiệm thời gian, công sức đi lại khi làm thủ tục. Hãy luôn lưu lại số hotline/phòng tiếp nhận tại địa phương để được hướng dẫn tận tình mỗi khi cần hỗ trợ xử lý tình huống phát sinh.

1.3 12 trường hợp mới không chịu thuế giá trị gia tăng cần lưu ý

Nghị định 181/2025/NĐ-CP cập nhật và bổ sung danh sách các trường hợp hàng hóa – dịch vụ không thuộc diện chịu thuế GTGT. Nếu bạn là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, nông nghiệp, giáo dục, y tế… hãy kiểm tra kỹ để chủ động cập nhật các dòng sản phẩm, dịch vụ được hưởng ưu đãi thuế suất 0% hoặc không phải kê khai đóng thuế GTGT.

• Các trường hợp nổi bật bao gồm: Xuất khẩu sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến thành sản phẩm khác; dịch vụ giáo dục, y tế thuộc danh mục miễn/không chịu thuế; sản phẩm máy móc, thiết bị tài nguyên… (chi tiết tra cứu tại Phụ lục I của Nghị định).

Tư vấn kinh nghiệm thực tiễn: Đừng chỉ đọc lướt Danh mục, hãy trao đổi với chuyên gia, kiểm toán viên hoặc liên hệ cục thuế để đảm bảo cách hiểu, cách vận dụng của bạn khớp hoàn toàn với quy định chính thức!

2. Tám thay đổi lớn về thuế: Doanh nghiệp cần thuộc lòng

Để tránh những khoản phạt không đáng có, đồng thời nắm bắt lợi ích từ các chính sách mới, bạn nhất định phải hiểu rõ từng thay đổi dưới đây:

• Thay đổi về mã số thuế: Quy chuẩn quản lý, cấu trúc, quy trình cấp và quản lý mã số thuế sẽ được cập nhật. Doanh nghiệp khi thay đổi thông tin (chuyển địa bàn, thay đổi loại hình, chuyển vốn nước ngoài…) không phải thực hiện lại đăng ký nếu chỉ là thay đổi do điều chỉnh địa giới hành chính.
• Điều chỉnh đối tượng không chịu thuế GTGT: Bổ sung nhiều sản phẩm, dịch vụ “tháo gỡ” khó khăn, tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất nội địa.
• Sửa đổi giá tính thuế đối với hàng nhập khẩu: Cách xác định “giá tính thuế” được quy định lại theo hướng minh bạch, nhất quán với quốc tế, doanh nghiệp FDI, logistics, thương mại điện tử cần đặc biệt quan tâm.
• Hướng dẫn cụ thể xử lý trường hợp sai sót hóa đơn GTGT đầu vào: Có quy trình rõ ràng cho các bước điều chỉnh, bổ sung hoặc xử lý hóa đơn nhập sai thông tin – giảm nỗi lo vướng mắc khi thanh kiểm tra thuế.
• Bổ sung trường hợp được hoàn thuế: Các tình huống hoàn thuế cụ thể được mở rộng, chi tiết hơn, tạo điều kiện hỗ trợ khi xuất khẩu, đầu tư vốn lớn, khởi nghiệp.
• Thay đổi điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào: Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cân đối dòng tiền, doanh nghiệp nên rà soát lại “nghiệp vụ kế toán thuế đầu vào” của mình ngay từ bây giờ.
• Điều chỉnh thuế suất GTGT của một số hàng hóa, dịch vụ: Có mặt hàng sẽ giảm, mặt hàng sẽ tăng, tác động mạnh tới nhóm FDI, sản xuất, thương mại tiêu dùng và logistics.
• Bổ sung quy định về hàng hóa khuyến mại: Hóa đơn bán hàng, chứng từ, quyền khấu trừ… đều có văn bản hướng dẫn đồng bộ, loại bỏ nguy cơ bị phạt ngoài mong muốn khi thực hiện chương trình xúc tiến thương mại.

Mẹo kiểm tra nhanh mức tác động:

• Doanh nghiệp tự xây dựng ma trận Tác động-Thay đổi, liệt kê từng nghiệp vụ, danh mục sản phẩm, dịch vụ có liên quan.
• Đặt lịch định kỳ cập nhật văn bản hướng dẫn từ cơ quan thuế hoặc theo dõi các bản tin từ Hiệp hội ngành nghề và chuyên gia thuế uy tín.

3. So sánh quy định cũ – mới: Điều doanh nghiệp, nhà quản lý cần linh hoạt thích ứng

Đúc kết kinh nghiệm: Một trong các nguyên tắc quản trị thành công là không chờ nước đến chân mới nhảy. Nếu doanh nghiệp bạn chuẩn bị tốt từ sớm với các chuyển đổi chính sách này, sẽ dễ dàng tận dụng được ưu đãi, giảm chi phí vận hành và “khóa chặt” các nguy cơ phát sinh vi phạm.

4. Ảnh hưởng thực tế đến doanh nghiệp FDI, DN vừa, nhỏ và hộ kinh doanh cá thể

4.1 Doanh nghiệp FDI – DN quy mô vừa và lớn

• Nhóm DN này chịu tác động mạnh về mã số thuế, khai thuế GTGT, nhập khẩu hàng hóa, thay đổi chính sách giá trị tính thuế… Cần phối hợp chặt chẽ với phòng kế toán – pháp chế, nhanh chóng rà soát hợp đồng thương mại, định giá xuất nhập khẩu và chủ động trao đổi cùng đơn vị tư vấn hoặc kiểm toán.

• “DN FDI nên triển khai tập huấn nội bộ, mời bên thứ ba tư vấn cập nhật hệ thống ERP/kế toán tài chính, tránh lỗi quy trình do chưa đồng bộ chính sách mới.”

4.2 Doanh nghiệp vừa và nhỏ

• Ưu tiên lớn nhất là thuận tiện hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, thay đổi thông tin và giải thể – tiết kiệm thời gian, nguồn lực nhân sự.
• Được mở rộng cơ hội hưởng ưu đãi thuế, hoàn thuế; đồng thời phải để ý kỹ các quy định mới về khấu trừ đầu vào – đầu ra, hóa đơn điện tử, thời hạn nộp hồ sơ và trách nhiệm giải trình khi có sai sót.

• “DN nhỏ thường thiếu đội ngũ pháp chế. Gợi ý: Hãy đầu tư vào công tác đào tạo và thiết lập kênh hỏi – đáp nhanh với các đơn vị tư vấn chuyên ngành.”

4.3 Hộ kinh doanh cá thể

• Chủ động tận dụng sự hỗ trợ từ UBND xã/phường, chuẩn bị kỹ hồ sơ giấy tờ để tránh mất thời gian đi lại, làm đi làm lại nhiều lần.
• Cần tự tìm hiểu cách xác định mức thuế khoán, các trường hợp miễn/không chịu thuế cập nhật mới nhất để có thể tận dụng ưu đãi của nhà nước.
• Bí quyết: Nhận thông tin từ các cổng thông tin tỉnh/thành phố hoặc các kênh truyền thông uy tín, tránh chỉ nghe “truyền miệng” khiến áp dụng sai quy định.

5. Câu hỏi thường gặp và mẹo xử lý nhanh các vướng mắc thực tế

• Hỏi: DN thay đổi địa chỉ, tên, giấy phép kinh doanh phải làm lại mã số thuế?
• Đáp: Nếu chỉ thay đổi liên quan đến địa giới hành chính, hệ thống thuế sẽ tự động cập nhật, không cần làm thủ tục bổ sung như trước.
• Hỏi: Khi phát hiện sai sót hóa đơn đầu vào (tên, mã số, giá trị…), phải xử lý thế nào?
• Đáp: Thực hiện đúng quy trình bổ sung, điều chỉnh theo hướng dẫn mới của cơ quan thuế – tránh chỉnh sửa thủ công, tự ý xuất hóa đơn điều chỉnh ngoài quy định.
• Hỏi: Tính thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu thay đổi ra sao?
• Đáp: Áp dụng giá tính thuế sát thực tế, minh bạch; cần kiểm tra kỹ các hợp đồng với bên giao dịch nước ngoài để tránh bị truy thu, xử phạt khi kiểm tra sau thông quan.
• Hỏi: Các trường hợp hoàn thuế mới được bổ sung bao gồm?
• Đáp: Ngoài xuất khẩu truyền thống, còn gồm đầu tư dự án lớn, chuyển đổi tài sản cố định, đổi mới sáng tạo… (chi tiết nên tham khảo đầy đủ tại Nghị định 181/2025/NĐ-CP).

Góc chia sẻ kinh nghiệm: Để tránh stress vì các quy định mới, bạn nên thiết lập lịch kiểm tra định kỳ mỗi quý một lần, nhờ kế toán viên hoặc tư vấn kiểm tra, rà soát lại cho yên tâm.

6. Gợi ý tối ưu công tác tài chính, kế toán, thuế sau 1/7/2025

• Luôn kiểm tra tính pháp lý của hệ thống hóa đơn điện tử, chứng từ kế toán trước khi nộp hồ sơ thuế.
• Đào tạo định kỳ nhân viên kế toán, bán hàng về những điểm mới trong chính sách thuế; xây dựng sổ tay nghiệp vụ xử lý tình huống thực tế.
• Thiết lập mối quan hệ gần gũi với Phòng đăng ký kinh doanh, Chi cục thuế địa bàn, sẵn sàng hỏi đáp những vướng mắc phát sinh.
• Xây dựng tủ tài liệu pháp lý nội bộ; cập nhật tự động các thông báo, cảnh báo từ Cổng thông tin chính phủ, website Sở KH&ĐT tỉnh/thành phố, site của cơ quan thuế.

Mẹo nhỏ chuyên gia:

Sử dụng Biểu mẫu Excel so sánh các thay đổi chính sách để sớm phát hiện những tác động ảnh hưởng tới dòng tiền, chi phí vận hành – từ đó đề xuất kịp thời các phương án điều chỉnh.

7. Một số lưu ý cho nhà đầu tư nước ngoài và cá nhân quốc tế

• DN FDI khi thực hiện các giao dịch thương mại quốc tế cần chú ý cập nhật các quy định về thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu và các thủ tục khai báo, chuyển dịch vốn.
• Thường xuyên tổ chức đối thoại nội bộ cùng luật sư, kiểm toán viên trong giai đoạn chuyển đổi chính sách – đảm bảo tính tuân thủ và tranh thủ tối đa ưu đãi thuế.
• Ưu tiên liên hệ với các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam để được tư vấn, giải đáp các vướng mắc liên quan tới thực tiễn vận hành.

8. Kênh thông tin hữu ích: Chia sẻ từ chuyên gia

Các chính sách thay đổi về đăng ký doanh nghiệp và thuế là bước tiến lớn của tiến trình cải cách hành chính số và phát triển môi trường đầu tư minh bạch. Tuy nhiên, việc cập nhật chính xác – thực hiện đúng quy định đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải chủ động, học hỏi không ngừng từ nhiều nguồn.

• Đừng chờ “bị nhắc nhở” mới cập nhật quy định!
• Liên tục theo dõi các bản tin chính sách mới, hội thảo chuyên ngành về thuế, tài chính.
• Bạn có thể cập nhật các thông tin giá trị, các phân tích chuyên sâu và tư vấn từ ConsultX – đơn vị tiên phong trong tư vấn tài chính – kế toán – thuế tại Việt Nam trên website consultx.vn hoặc Facebook ConsultX, để không bỏ lỡ những hướng dẫn quan trọng giúp doanh nghiệp vận hành an toàn, hiệu quả với chi phí tối ưu nhất.

Cảm hứng cho hành trình phát triển bền vững

Dù là doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hay hộ kinh doanh cá thể, chúng ta đều đứng trước một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, nơi mà sự chủ động cập nhật, học hỏi, tuân thủ các quy định pháp luật là yếu tố quyết định thành bại. Hãy coi mỗi sự thay đổi chính sách là một cơ hội nâng cao nội lực, phát triển bền vững – thay vì là trở ngại phải vượt qua.

Mỗi hồ sơ, mỗi hóa đơn, mỗi nghiệp vụ được thực hiện đúng chuẩn mực chính là nền tảng cho sự phát triển lành mạnh của thị trường Việt Nam, đồng thời gia tăng uy tín lâu dài của chính doanh nghiệp bạn trên thương trường. Hãy luôn giữ tinh thần cầu thị, tích cực trao đổi, học hỏi, cùng nhau xây dựng một cộng đồng doanh nghiệp minh bạch, chuyên nghiệp, tuân thủ đúng quy định và sẵn sàng nắm bắt các cơ hội mới.

Hành trình này chắc chắn sẽ không đơn độc – hãy liên kết cùng các chuyên gia, kết nối với những mạng lưới hỗ trợ uy tín, và đừng ngần ngại hỏi – học – thực hiện, vì thành công bền vững là thành quả của sự hợp tác và chủ động đến từ mỗi thành viên của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam!

Nguồn tham khảo

• Nghị định 168/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 về đăng ký doanh nghiệp
• Nghị định 181/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế GTGT 2024
• Cổng thông tin điện tử TP Đà Nẵng: danang.gov.vn