Chính sách tài chính thuế mới 2025 ảnh hưởng doanh nghiệp FDI và SME Việt

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu liên tục biến động, mỗi thay đổi về chính sách từ các cường quốc đều tiềm ẩn những ảnh hưởng sâu rộng tới môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Chỉ trong vòng vài năm trở lại đây, các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hay thậm chí cả hộ kinh doanh cá thể đều phải thích nghi nhanh chóng với sự xoay vần của thị trường, đặc biệt dưới tác động từ các chính sách thuế quan và dòng chảy vốn đầu tư quốc tế. Việc chủ động cập nhật thông tin và chuẩn bị chiến lược phòng ngừa cũng như tận dụng cơ hội là yêu cầu tất yếu giúp bảo vệ lợi ích và gia tăng sức cạnh tranh cho từng doanh nghiệp trong kỷ nguyên hội nhập mới.

Xu hướng thị trường tài chính – Kịch bản “rung lắc” và bài toán ổn định

Trong tuần qua, thị trường chứng khoán Việt Nam duy trì đà tăng trưởng tích cực với chuỗi tăng liên tiếp thứ ba, VN-Index chạm mốc gần 1700 điểm (tăng 0,9%). Tuy nhiên, khi chỉ số tiến sát đỉnh mới, cũng là lúc xuất hiện nhiều tín hiệu “rung lắc”: số lượng mã cổ phiếu giảm giá tăng lên đáng kể, lực bán từ khối ngoại mạnh mẽ hơn, tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng.

• Khối ngoại đã bán ròng hơn 1 tỷ USD chỉ trong chưa đầy một tháng.
• Loạt cổ phiếu giảm sàn diễn ra đồng loạt trong nhiều ngành, tạo cảm giác thị trường “chìm” trong cơn lũ bán tháo ngắn hạn.
• Dòng tiền vẫn luân chuyển mạnh, nhưng thay vì tập trung vào nhóm “ngôi sao”, nhiều nhà đầu tư lại có xu hướng phòng ngừa rủi ro hoặc dịch chuyển sang nhóm cổ phiếu phòng thủ.

Theo nhận định của các chuyên gia phân tích: “Thị trường tài chính Việt Nam đang bước vào giai đoạn trưởng thành, nên việc điều chỉnh, rung lắc – thậm chí diễn biến trái chiều trong ngắn hạn – là cần thiết để tạo mặt bằng giá và tâm thế mới, ổn định hơn cho chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.”

Biến động dòng vốn đầu tư – Mở ra thách thức & cơ hội cho doanh nghiệp FDI cũng như SME

Kinh tế Việt Nam trong năm 2025 tiếp tục chứng kiến sức hút mạnh mẽ từ dòng vốn FDI. Song, mặt trái là dòng vốn “nóng” luân chuyển nhanh theo biến động toàn cầu cũng dễ tạo ra những tuần giao dịch bất thường, nhất là khi chịu tác động từ các chính sách quốc tế:

• Khối ngoại bán ròng bất ngờ, tập trung mạnh vào các ngành xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ và bất động sản.
• Kỳ vọng giảm lãi suất từ Fed làm dòng vốn đầu tư toàn cầu có xu hướng chuyển dịch ngược về các thị trường lớn, buộc Việt Nam phải cải thiện môi trường đầu tư liên tục để giữ chân các dự án chiến lược.

Mẹo nhỏ cho doanh nghiệp:

• Tăng cường các hoạt động quản trị rủi ro tỷ giá, lãi suất.
• Đa dạng hóa nguồn vốn, không phụ thuộc một nguồn tín dụng duy nhất – đặc biệt tránh rơi vào tình thế phụ thuộc hoàn toàn vốn ngoại.
• Dành ngân sách nghiên cứu và thường xuyên cập nhật chính sách quốc tế liên quan đến ngành hàng/công ty mình.

Chính sách thuế quan Mỹ mới – Ảnh hưởng gì tới doanh nghiệp xuất khẩu?

Điểm nhấn: Thuế đối ứng 20% với hàng xuất sang Mỹ từ 7/8/2025

Chính sách thuế quan mới của Mỹ – áp thuế đối ứng 20% từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% nhờ đàm phán nhưng vẫn rất cao) – đang khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam “ngồi trên lửa”. Bởi lẽ Mỹ hiện là thị trường chiếm gần 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Sự điều chỉnh này dự báo tạo áp lực lớn cả về ngắn hạn lẫn dài hạn cho mọi doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là FDI, SME và các hộ kinh doanh quy mô xuất hàng đi Mỹ.

• Kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ “ngấm đòn”: Dù tính hiệu lực của thuế quan mới đã được giảm nhẹ, nhưng tỷ trọng hàng hóa Việt Nam phụ thuộc nhiều vào một số nhóm ngành sẽ khiến tăng trưởng xuất khẩu giảm, thậm chí nhiều đơn hàng bị cắt giảm hoặc chuyển dịch sang quốc gia khác.
• Chi phí sản xuất & nội địa hóa: Các doanh nghiệp ngày càng phải tăng tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa để được hưởng ưu đãi, tránh bị đánh giá là “lẩn tránh thuế” qua xuất xứ.
• Bài toán chuyển đổi, tối ưu nhân sự – công nghệ – chất lượng: Áp lực nâng tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc, minh bạch quy trình sản xuất.

Một chuyên gia ngành xuất khẩu nhấn mạnh: “Doanh nghiệp nên sớm hoạch định chiến lược đa dạng hóa thị trường, đồng thời xây dựng năng lực đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao về chứng nhận, nguồn gốc xuất xứ và minh bạch tài chính.”

Một số ngành chịu tác động mạnh

• Vật liệu xây dựng và nội thất (gỗ, nhựa…)
• Điện tử, linh kiện, hàng may mặc, da giày
• Nông sản chế biến, thủy sản

Bí quyết: Linh hoạt chuyển hướng thị trường, kết hợp tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do (FTA) với các khối thị trường như EU, Nhật, Hàn Quốc, Úc… để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Các quy định mới về thuế, kế toán – Điểm cần lưu ý trong quản trị doanh nghiệp

Hiện tượng “số thuế phải nộp tăng” khi chính sách không đổi: Do đâu?

Không ít chủ doanh nghiệp thắc mắc: Dù thuế suất không thay đổi nhưng số thuế thực nộp lại ngày càng lớn. Chuyên gia phân tích đây không hoàn toàn do tăng thuế, mà là hệ quả từ các phương thức quản lý mới:

• Nhà nước chuyển dần từ quản lý “khoán” sang kê khai minh bạch – doanh thu thực tế của các hộ kinh doanh, doanh nghiệp được phản ánh chính xác hơn.
• Công tác kiểm tra, kiểm toán và quản lý hóa đơn ngày càng chặt chẽ, giảm thiểu tình trạng “giảm trừ”, lách thuế.

“Khi doanh thu thực tế được quản lý sát hơn, số thuế phải nộp tự nhiên tăng lên dù không chịu chính sách thuế suất mới.”

Vì thế, doanh nghiệp nên:

• Chủ động tổ chức hệ thống kế toán chặt chẽ, lưu trữ chứng từ minh bạch.
• Lựa chọn phần mềm quản lý hiện đại để giảm thiểu rủi ro kê khai sai sót.
• Đào tạo nhân sự cập nhật các văn bản mới về thuế và kế toán nhà nước.

Kiểm toán, Báo cáo tài chính – “Bóp méo” số liệu sẽ bị phạt nghiêm khắc

Nhấn mạnh từ Bộ Tài chính: Nếu doanh nghiệp và tổ chức kiểm toán “bắt tay” để bóp méo báo cáo tài chính, mức phạt có thể lên đến tối đa 2 tỷ đồng. Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp và bị đình chỉ kinh doanh dịch vụ, kiểm toán viên vi phạm cũng chịu hình phạt cá nhân nặng nề hơn.

• Khuyến nghị: Luôn đảm bảo tính chính xác, trung thực cho báo cáo tài chính; kiểm soát nội bộ, kiểm soát chéo giữa kế toán và các bộ phận thực thi.
• Đối với hộ kinh doanh cá thể: Hãy giữ đủ chứng từ, hóa đơn và chốt sổ thu – chi hàng tháng, tránh “đánh giá cảm tính”, dễ bị truy thu và phạt về sau.

Mẹo nhanh:

if (doanh_thu_tăng || kiểm_toán_tăng) { chủ động kiểm tra đối soát số liệu định kỳ; nâng cao vai trò kiểm soát nội bộ;}

Chuyển đổi số – Xu thế tất yếu giúp doanh nghiệp Việt “miễn dịch” trước biến động

Không chỉ là từ khóa thời thượng, chuyển đổi số đang là “bệ đỡ” giúp doanh nghiệp FDI, SME, hộ cá thể chủ động thích ứng trước các diễn biến thị trường – từ quản trị dữ liệu, báo cáo thuế trực tuyến, phân tích tình hình kinh doanh, tới phòng ngừa sai phạm và dự báo xu hướng đầu tư.

• Triển khai phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử giúp giảm thiểu sai sót, tăng năng suất kiểm toán.
• Ứng dụng các giải pháp Cloud, Big Data cho dự báo tài chính, kiểm soát chi phí.
• Tham gia các diễn đàn, khoá đào tạo trực tuyến do các chuyên gia uy tín tổ chức để nâng trình độ quản trị.

Mẹo nhỏ: Một số phần mềm kế toán, quản trị nổi bật dành riêng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện có thể tích hợp cả hóa đơn điện tử, báo cáo vận hành tức thời và truy xuất hóa đơn chuẩn hóa cho kê khai thuế, giúp tiết kiệm đáng kể nhân sự thủ công.

Định hướng “Kinh tế xanh” – Cơ hội và thách thức phía trước

Đầu tư phát triển năng lượng tái tạo, chuyển đổi xanh

Chính phủ và nhiều tổ chức quốc tế đánh giá cao tiềm năng phát triển “kinh tế xanh” tại Việt Nam, nổi bật là các dự án năng lượng gió, mặt trời, nhà máy sản xuất chip bán dẫn xanh… Việc đầu tư vào công nghệ sạch sẽ là hướng đi lâu dài để Việt Nam duy trì tăng trưởng và tạo sức hút với nguồn vốn quốc tế.

• Dễ tận dụng ưu đãi thuế, ưu đãi đầu tư từ các hiệp định mới ký kết.
• Dẫn đầu về tiêu chuẩn “sản xuất xanh” sẽ giúp sản phẩm Việt Nam khẳng định chỗ đứng trên toàn cầu – đặc biệt sau làn sóng siết chặt tiêu chuẩn môi trường tại EU, Mỹ, Nhật…

Doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể làm gì?

• Tìm hiểu, ứng dụng các tiêu chuẩn xanh/ carbon thấp vào chuỗi cung ứng.
• Kiểm toán năng lượng, số hóa dữ liệu môi trường để sẵn sàng tham gia các dự án xanh lớn trong tương lai.
• Tham khảo các mô hình thực tế của doanh nghiệp đi trước để rút ra bài học – nhiều công ty SME đã thành công nhờ tận dụng kênh vốn ưu đãi dành cho chuyển đổi số và sản xuất xanh.

“Nguồn nhân lực – nhất là thế hệ trẻ – chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt bứt phá trong tiến trình chuyển đổi xanh và số hóa.” (Trích nhận định của một chuyên gia năng lượng tái tạo)

Một số lưu ý thực tiễn cho doanh nghiệp FDI, SME và hộ kinh doanh

• Chủ động cập nhật thông tin: Luôn theo dõi các chính sách thuế, kế toán, tài chính mới nhất. Tham gia các buổi tư vấn, khóa học trực tuyến của các tổ chức uy tín để nâng cao kiến thức và chuẩn bị ứng phó.
• Kiểm soát nội bộ chặt chẽ: Xem xét lại quy trình quản lý, phân quyền ký duyệt, phê duyệt hóa đơn/chứng từ… Tránh tình trạng “trùng lắp” trách nhiệm, thiếu đối soát chéo nội bộ.
• Xây dựng chiến lược dài hạn: Không chỉ tập trung mục tiêu năm tài chính hiện tại, hãy chủ động nghiên cứu, định hướng phát triển cho 3-5 năm tới, chú trọng chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, mở rộng thị trường xuất khẩu.

So sánh thực tiễn:

• FDI: Được ưu ái về vốn, công nghệ nhưng chịu sức ép lớn nếu điều kiện quốc tế thay đổi, phải chủ động kiểm toán và minh bạch hơn để đáp ứng tiêu chuẩn báo cáo cho tập đoàn mẹ.
• SME: Linh hoạt, dễ chuyển mình, nhưng thiếu kinh nghiệm về phòng ngừa rủi ro tài chính – nên hợp tác với đối tác tư vấn chuyên gia.
• Hộ kinh doanh cá thể: Thường chủ quan do “ngày xưa làm nhỏ không ai kiểm tra”, nhưng hiện nay cơ quan thuế quản lý sát hơn, cần đặc biệt chú trọng kê khai doanh thu thực và lưu trữ hóa đơn chứng từ đầy đủ!

Ứng xử chủ động – Đâu là “đòn bẩy” giúp doanh nghiệp Việt vươn ra biển lớn?

Nhìn lại năm qua, không ít doanh nghiệp thành công nhờ… bình tĩnh, sáng tạo và chủ động trong khung pháp lý mới. Việc chủ động học hỏi, đầu tư vào nhân lực, chuyển đổi số, tuân thủ chuẩn mực kế toán và phòng ngừa rủi ro pháp lý – đó chính là “bàn đạp” bền vững, giúp mọi tổ chức từ startup, hộ cá thể tới FDI tận hưởng thành quả tăng trưởng.

Nếu chưa có đội ngũ chuyên môn chuẩn chỉnh, hãy cân nhắc hợp tác cùng các đơn vị tư vấn – kiểm toán độc lập, tránh rủi ro đối mặt các chế tài ngày càng nghiêm khắc. Đặc biệt, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể nên chủ động hỏi ý kiến chuyên gia khi lập kế hoạch đầu tư mới, tham gia các thị trường xuất khẩu có tính rủi ro cao hoặc khi bị truy thu/kiểm tra bất thường từ cơ quan quản lý.

“Tuân thủ pháp luật không còn là trách nhiệm đơn thuần, mà là quyền lợi và cơ hội để doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ, bền vững hơn trong hội nhập toàn cầu.”

Bạn hãy thường xuyên theo dõi các thông tin thời sự, chính sách tài chính – thuế – kế toán mới nhất cũng như các tư vấn chuyên sâu từ ConsultX trên website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX. Sự chủ động nắm bắt và hành động đúng lúc luôn mang lại lợi thế cạnh tranh cho công ty của bạn.

Tài liệu, nguồn tham khảo

• Cổng thông tin Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế
• Báo cáo thị trường của VnEconomy, Vietnam Economic Times
• Chính sách xuất nhập khẩu – Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI)
• Các phiên bản cập nhật luật thuế, kế toán năm 2023–2025

Chúc bạn và doanh nghiệp liên tục phát triển vững mạnh, chủ động thích ứng giữa muôn vàn biến động, vươn xa trên hành trình hội nhập và đổi mới!