Quyết định 131 và tác động đến nguồn nhân lực doanh nghiệp

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang định hình lại mọi mặt của đời sống, không một lĩnh vực nào có thể đứng ngoài xu thế chuyển đổi số. Giáo dục và đào tạo – nền tảng then chốt cho sự phát triển của mọi quốc gia – cũng đang trải qua một cuộc chuyển mình mạnh mẽ. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 131/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo”. Đây không chỉ là một văn bản pháp lý thông thường, mà còn là lộ trình chiến lược, mở ra một kỷ nguyên mới cho giáo dục Việt Nam, hứa hẹn tạo ra những tác động sâu rộng đến nguồn nhân lực tương lai – yếu tố cốt lõi cho sự thành công của mọi doanh nghiệp.

Quyết định 131/QĐ-TTg: Bước ngoặt cho giáo dục số tại Việt Nam

Quyết định số 131/QĐ-TTg, được ký ban hành vào ngày 25/01/2022 bởi Thủ tướng Chính phủ, chính thức phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030”. Văn bản này không đơn thuần là một chủ trương, mà là một kế hoạch hành động toàn diện, với tầm nhìn dài hạn nhằm hiện đại hóa toàn bộ hệ thống giáo dục.

Chuyển đổi số trong giáo dục được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, then chốt, tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế.

Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), và cả các hộ kinh doanh cá thể. Một nền giáo dục được số hóa sẽ tạo ra một lực lượng lao động có kỹ năng số, tư duy đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng cao – những phẩm chất vô cùng quý giá trong một môi trường kinh doanh biến động không ngừng như hiện nay.

Những mục tiêu trọng tâm của Đề án chuyển đổi số giáo dục

Đề án đặt ra những mục tiêu cụ thể, có thể đo lường được cho từng giai đoạn. Việc nắm rõ những mục tiêu này giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về định hướng phát triển nguồn nhân lực quốc gia, từ đó có kế hoạch đào tạo và tuyển dụng phù hợp.

Đến năm 2025: Nền tảng vững chắc

• Hoàn thiện cơ sở pháp lý: Xây dựng và ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho ứng dụng CNTT và chuyển đổi số.
• Phát triển hạ tầng số: 100% các cơ sở giáo dục được kết nối internet băng thông rộng, 50% cơ sở giáo dục có đường truyền internet tốc độ cao.
• Xây dựng nền tảng số quốc gia: Hình thành và đưa vào vận hành các nền tảng số về giáo dục và đào tạo, hỗ trợ quản lý, dạy và học trực tuyến.
• Phát triển học liệu số: Số hóa ít nhất 50% học liệu hiện có và phát triển mới các học liệu số chất lượng cao.
• Nâng cao năng lực số: 100% nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực ứng dụng CNTT và chuyển đổi số.

Định hướng đến năm 2030: Tầm nhìn dài hạn

• Xây dựng nền giáo dục Việt Nam phát triển theo hướng số hóa, thông minh, hiện đại.
• Hình thành xã hội học tập số, nơi mọi người dân có thể học tập mọi lúc, mọi nơi.
• Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp trong làn sóng chuyển đổi số giáo dục

Làn sóng chuyển đổi số trong giáo dục do Quyết định 131 thúc đẩy không chỉ tác động đến các trường học, mà còn mở ra nhiều cơ hội và đặt ra không ít thách thức cho cộng đồng doanh nghiệp.

Cơ hội “vàng” không thể bỏ lỡ

• Nguồn nhân lực chất lượng cao: Đây là lợi ích lớn nhất. Doanh nghiệp sẽ được tiếp cận với một thế hệ lao động mới, thành thạo kỹ năng số, có khả năng làm việc từ xa, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề tốt hơn. Điều này đặc biệt quan trọng với các doanh nghiệp FDI cần nguồn nhân lực đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
• Thị trường giáo dục số rộng mở: Các doanh nghiệp công nghệ, startups có cơ hội tham gia vào thị trường giáo dục số (Edtech) đầy tiềm năng thông qua việc cung cấp các giải pháp về nền tảng học tập, phần mềm quản lý, học liệu số, công cụ đánh giá…
• Nâng cao hiệu quả đào tạo nội bộ: Các mô hình và học liệu từ chuyển đổi số giáo dục có thể được doanh nghiệp áp dụng để đào tạo, nâng cao trình độ cho đội ngũ nhân viên hiện tại một cách linh hoạt và tiết kiệm chi phí.

Thách thức cần lường trước

• Khoảng cách kỹ năng: Trong giai đoạn chuyển giao, có thể tồn tại sự chênh lệch về kỹ năng số giữa các thế hệ lao động. Doanh nghiệp cần có kế hoạch đào tạo lại và nâng cao kỹ năng (upskilling/reskilling) cho nhân viên.
• Áp lực cạnh tranh nhân tài: Khi nguồn nhân lực chất lượng cao được đào tạo bài bản, cuộc chiến “săn” nhân tài giữa các doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia, sẽ trở nên gay gắt hơn.
• Yêu cầu về chuyển đổi số nội bộ: Để tận dụng được nguồn nhân lực số, bản thân doanh nghiệp cũng phải đẩy mạnh chuyển đổi số trong mọi hoạt động, từ quản trị, sản xuất đến kinh doanh.

Lời khuyên thực tế cho doanh nghiệp để tận dụng tối đa lợi ích

Là một chuyên gia tư vấn, tôi tin rằng việc chủ động nắm bắt và thích ứng với những thay đổi từ chính sách là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững. Dưới đây là một số gợi ý thiết thực:

• Chủ động hợp tác với các cơ sở giáo dục: Tham gia vào các chương trình đào tạo theo đặt hàng, cung cấp cơ hội thực tập, và cùng các trường đại học, cao đẳng xây dựng chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.
• Đầu tư vào đào tạo nội bộ: Xây dựng một văn hóa học tập liên tục trong doanh nghiệp. Tận dụng các nền tảng học trực tuyến (LMS) và các khóa học số để đào tạo nhân viên về cả kỹ năng chuyên môn lẫn kỹ năng số.
• Xây dựng chiến lược nhân sự dài hạn: Phân tích và dự báo nhu cầu nhân lực trong 5-10 năm tới, dựa trên xu hướng chuyển đổi số của ngành và của quốc gia. Từ đó, có kế hoạch tuyển dụng và phát triển nguồn nhân lực phù hợp.
• Ứng dụng công nghệ vào tuyển dụng và đánh giá: Sử dụng các công cụ AI để sàng lọc hồ sơ, tổ chức phỏng vấn trực tuyến, và đánh giá năng lực ứng viên một cách khách quan và hiệu quả.

Trong kỷ nguyên số, tài sản lớn nhất của một doanh nghiệp không còn là máy móc hay nhà xưởng, mà là dữ liệu và con người. Đầu tư vào phát triển năng lực số cho đội ngũ nhân viên chính là đầu tư vào tương lai của chính doanh nghiệp đó.

Hành trình phía trước: Sự đồng hành của doanh nghiệp và nhà nước

Quyết định 131/QĐ-TTg là một tín hiệu đáng mừng, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc hiện đại hóa giáo dục. Tuy nhiên, thành công của Đề án này không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực của ngành giáo dục, mà còn cần sự chung tay, góp sức của toàn xã hội, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp.

Khi doanh nghiệp tích cực tham gia vào quá trình đào tạo, cung cấp phản hồi về chất lượng nguồn nhân lực và tạo ra môi trường làm việc số, họ đang trực tiếp góp phần vào sự thành công của chuyển đổi số giáo dục quốc gia. Ngược lại, một nền giáo dục tiên tiến sẽ cung cấp cho họ nguồn nhiên liệu chất lượng cao để vận hành và phát triển. Đây là mối quan hệ cộng sinh cùng có lợi.

Hành trình chuyển đổi số giáo dục chắc chắn sẽ còn nhiều thử thách, từ vấn đề hạ tầng kỹ thuật, năng lực giáo viên đến sự chênh lệch về tiếp cận công nghệ giữa các vùng miền. Nhưng với một lộ trình rõ ràng, sự quyết tâm của Chính phủ và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, tương lai của một nền giáo dục số Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.

Là những người đang trực tiếp vận hành nền kinh tế, sự thích ứng và chủ động của các doanh nghiệp, từ FDI đến SMEs và hộ kinh doanh cá thể, sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy quá trình này. Hãy xem đây không chỉ là một nghĩa vụ tuân thủ chính sách, mà là một cơ hội chiến lược để nâng tầm doanh nghiệp, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Để cập nhật thêm những thông tin, chính sách mới nhất và các tư vấn chuyên sâu giúp doanh nghiệp của bạn vững bước trong hành trình chuyển đổi số, bạn có thể theo dõi các kênh thông tin chính thống từ ConsultX.

Nguồn tham khảo:

• Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
• Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (chinhphu.vn).