Kết luận 183-KL/TW và cơ hội mới cho doanh nghiệp

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển kinh tế sâu rộng như hiện nay, việc tối ưu hóa bộ máy hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu. Những thay đổi trong cơ cấu tổ chức và vận hành của chính quyền địa phương, đặc biệt, không chỉ tác động đến đời sống xã hội mà còn ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến môi trường kinh doanh của mọi doanh nghiệp, từ các tập đoàn đa quốc gia (FDI) cho đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và hộ kinh doanh cá thể. Một cơ chế quản lý minh bạch, linh hoạt và chủ động từ cấp cơ sở sẽ mở ra những cơ hội mới, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu mới về sự thích ứng của cộng đồng doanh nghiệp.

Bối cảnh ra đời và tầm quan trọng của Kết luận 183-KL/TW

Ngày 01/8/2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành Kết luận số 183-KL/TW về việc “tích cực triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chuyển mạnh cấp cơ sở sang chủ động nắm, điều hành kinh tế – xã hội, quốc phòng an ninh”. Đây không đơn thuần là một văn bản hành chính, mà nó được xem như một bước ngoặt quan trọng trong tiến trình cải cách bộ máy nhà nước, hướng tới một nền quản trị hiện đại, hiệu quả và sát với thực tiễn địa phương.

Kết luận này thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc hiện thực hóa chủ trương tinh gọn bộ máy, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, trao quyền chủ động sáng tạo cho chính quyền cấp cơ sở – nơi trực tiếp giải quyết các vấn đề của người dân và doanh nghiệp.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, sự thay đổi này mang ý nghĩa then chốt. Khi chính quyền cấp xã, phường được trao quyền chủ động hơn trong điều hành kinh tế – xã hội, các thủ tục hành chính, chính sách hỗ trợ, và việc giải quyết các vướng mắc cho doanh nghiệp có thể sẽ được xử lý nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả hơn ngay tại địa bàn.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: Hiểu đúng để tận dụng cơ hội

Về cơ bản, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Việt Nam thường được hiểu là cấp tỉnh và cấp huyện, trong khi cấp xã là cấp cơ sở. Tuy nhiên, tinh thần xuyên suốt của Kết luận 183-KL/TW là nâng cao vai trò, trách nhiệm và tính chủ động của cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn).

Sự chuyển mình của chính quyền cấp cơ sở

Theo tinh thần của Kết luận, chính quyền cấp xã sẽ không còn là cấp “thừa hành” thuần túy mà sẽ chuyển mạnh sang vai trò “chủ động nắm, điều hành”. Điều này có nghĩa là:

• Chủ động trong lập kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội phù hợp với đặc thù, lợi thế của địa phương.
• Chủ động trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn.
• Chủ động trong việc cung cấp dịch vụ hành chính công, hướng tới việc giải quyết phần lớn thủ tục cho người dân và doanh nghiệp ngay tại cơ sở.
• Chủ động trong đảm bảo an ninh trật tự, tạo môi trường kinh doanh an toàn, ổn định.

Ý nghĩa thực tiễn đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh

Sự chuyển biến này hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục: Các giấy phép con, xác nhận, đăng ký kinh doanh bổ sung… có thể sẽ được xử lý nhanh chóng hơn mà không phải chờ đợi lên cấp trên.
• Giải quyết vướng mắc tại chỗ: Khi gặp khó khăn về đất đai, lao động, môi trường, doanh nghiệp có thể trực tiếp làm việc với chính quyền cấp xã – nơi hiểu rõ nhất tình hình thực tế – để tìm ra giải pháp phù hợp.
• Tiếp cận các chính sách hỗ trợ đặc thù: Chính quyền cơ sở chủ động hơn trong việc xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế địa phương, phù hợp với từng ngành nghề, lĩnh vực cụ thể.
• Môi trường cạnh tranh lành mạnh và minh bạch hơn: Việc điều hành sát sao từ cơ sở sẽ giúp kiểm soát tốt hơn các hoạt động kinh doanh, hạn chế tình trạng gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái.

Những tác động cụ thể đến các nhóm đối tượng doanh nghiệp

Đối với doanh nghiệp FDI

Các tập đoàn đa quốc gia thường quan tâm đến tính ổn định, minh bạch và dự báo được của môi trường pháp lý. Mô hình mới giúp:

• Giảm thiểu rủi ro pháp lý từ cấp cơ sở: Khi chính quyền xã/phường được trao quyền và có năng lực điều hành, các vấn đề như giải phóng mặt bằng, cấp phép xây dựng, đảm bảo an ninh cho nhà máy… sẽ được xử lý bài bản và chuyên nghiệp hơn.
• Tạo kênh đối thoại trực tiếp và hiệu quả: Doanh nghiệp FDI có thể có tiếng nói trực tiếp hơn với chính quyền sở tại về các chính sách ảnh hưởng đến hoạt động của mình.

Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và hộ kinh doanh cá thể

Đây là nhóm hưởng lợi rõ rệt nhất từ sự thay đổi này. Họ thường xuyên phải đối mặt với các thủ tục hành chính và cần sự hỗ trợ kịp thời.

• Thủ tục thành lập và vận hành doanh nghiệp đơn giản hóa: Việc đăng ký hộ kinh doanh, thay đổi ngành nghề, hay các thủ tục về thuế, bảo hiểm có thể được thực hiện nhanh chóng ngay tại UBND cấp xã.
• Hỗ trợ thiết thực: Chính quyền cơ sở sẽ là cầu nối trực tiếp để SMEs tiếp cận các gói tín dụng ưu đãi, chương trình xúc tiến thương mại địa phương, hoặc các khóa đào tạo nâng cao năng lực quản trị.
• Phản hồi nhanh với các vấn đề phát sinh: Từ việc khiếu nại về vệ sinh an toàn thực phẩm đến các tranh chấp trong kinh doanh nhỏ lẻ, việc có một chính quyền cơ sở chủ động sẽ giúp giải quyết vấn đề một cách kịp thời.

Cơ hội và thách thức trong quá trình chuyển đổi

Cơ hội mở ra

• Cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh tại các địa phương.
• Thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển dựa trên lợi thế cạnh tranh riêng.
• Tăng tính cạnh tranh giữa các địa phương trong thu hút đầu tư, qua đó buộc chính quyền các cấp phải không ngừng cải thiện dịch vụ.
• Khuyến khích tinh thần khởi nghiệp khi mọi thủ tục trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.

Thách thức cần lưu tâm

• Năng lực của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở: Liệu họ có đủ trình độ, kỹ năng để đảm đương trách nhiệm mới, đặc biệt trong các vấn đề phức tạp về kinh tế, pháp lý?
• Sự đồng bộ trong hệ thống văn bản pháp luật: Cần rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành để tương thích với mô hình vận hành mới.
• Nguy cơ “trên nóng, dưới lạnh”: Tinh thần chỉ đạo từ Trung ương có được triển khai một cách đồng bộ và quyết liệt ở tất cả các địa phương?
• Áp lực về nguồn lực tài chính: Việc trao quyền đi đôi với việc phân bổ ngân sách phù hợp để chính quyền cơ sở có đủ nguồn lực thực thi nhiệm vụ.

Lời khuyên cho doanh nghiệp để thích ứng và tận dụng tối đa cơ hội

Là một chuyên gia tư vấn có nhiều năm kinh nghiệm đồng hành cùng doanh nghiệp, tôi xin đưa ra một số lời khuyên thiết thực:

• Chủ động tìm hiểu và cập nhật thông tin: Hãy thường xuyên theo dõi các thông báo, hướng dẫn mới từ UBND cấp xã, phường nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Sự thay đổi này sẽ diễn ra từng bước, và việc nắm bắt kịp thời là chìa khóa.
• Thiết lập kênh giao tiếp hiệu quả với chính quyền địa phương: Đừng ngần ngại tham dự các buổi họp doanh nghiệp, đối thoại với chính quyền hoặc trực tiếp đề xuất các kiến nghị, khó khăn của mình. Một mối quan hệ tốt đẹp và xây dựng với chính quyền sở tại sẽ mang lại nhiều lợi ích lâu dài.
• Đầu tư vào việc tuân thủ pháp luật: Một khi chính quyền cơ sở được tăng cường năng lực thanh tra, kiểm tra, việc doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ các quy định về thuế, kế toán, lao động, môi trường… càng trở nên quan trọng. Hãy xem đây là một sự đầu tư cho sự phát triển bền vững.
• Tận dụng các dịch vụ hỗ trợ: Khi chính quyền cơ sở chủ động hơn, các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp (đăng ký kinh doanh, tư vấn pháp lý sơ cấp, kết nối vốn…) sẽ dễ tiếp cận hơn. Hãy mạnh dạn tìm kiếm và sử dụng các dịch vụ này.

Trong một môi trường kinh doanh đang chuyển mình, doanh nghiệp nào chủ động tìm hiểu, thích ứng nhanh và xây dựng được mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương, doanh nghiệp đó sẽ nắm giữ lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Kết luận 183-KL/TW của Bộ Chính trị không chỉ là một dấu mốc trong công cuộc cải cách hành chính, mà còn là một làn gió mới thổi vào môi trường kinh doanh Việt Nam. Nó mang trong mình kỳ vọng về một bộ máy chính quyền linh hoạt, sáng tạo và vì doanh nghiệp, vì người dân. Hành trình chuyển đổi chắc chắn sẽ có những khó khăn ban đầu, nhưng với sự chung tay, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào một tương lai với môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và hiệu quả hơn. Hãy cùng sẵn sàng để nắm bắt những cơ hội mới này, biến thách thức thành bệ phóng cho sự phát triển vượt bậc của chính doanh nghiệp bạn và góp phần vào sự thịnh vượng chung của đất nước.

Để cập nhật thường xuyên các thông tin mới nhất về chính sách thuế, kế toán và những phân tích chuyên sâu giúp doanh nghiệp của bạn vận hành hiệu quả, bạn có thể theo dõi các kênh thông tin chính thống từ ConsultX tại website Công ty tư