Chuyển đổi số doanh nghiệp từ Quyết định 131 của Thủ tướng

Trong dòng chảy không ngừng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc chuyển đổi số đã trở thành một yêu cầu tất yếu, không chỉ với các tập đoàn đa quốc gia mà còn là chìa khóa sống còn cho mọi doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Nếu bạn đang cảm thấy áp lực trước làn sóng công nghệ, loay hoay tìm cách số hóa hoạt động hay đơn giản là muốn hiểu rõ hơn về những chính sách hỗ trợ từ nhà nước, thì bạn không hề đơn độc. Gần đây, một văn bản quan trọng đã được ban hành, mở ra một lộ trình rõ ràng và tạo đà cho sự chuyển mình mạnh mẽ của toàn xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực then chốt: giáo dục nguồn nhân lực.

Mặc dù trọng tâm của Quyết định số 131/QĐ-TTg nằm ở lĩnh vực giáo dục và đào tạo, nhưng những gì nó mang lại có tác động sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế. Khi nguồn nhân lực được đào tạo bài bản trong môi trường số, được trang bị tư duy và kỹ năng số, chính họ sẽ là lực lượng lao động chủ chốt giúp doanh nghiệp của bạn thực hiện chuyển đổi số thành công. Bài viết này sẽ phân tích ý nghĩa thực tiễn của quyết định này dưới góc nhìn của một chuyên gia tài chính – kế toán, giúp bạn thấy rõ cơ hội và định hướng hành động cho doanh nghiệp mình.

Quyết định 131/QĐ-TTg: Không chỉ là câu chuyện của ngành giáo dục

Được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 25/01/2022, Quyết định số 131/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030”. Đây không đơn thuần là một văn bản hành chính, mà là một tầm nhìn chiến lược, một lộ trình hành động cụ thể nhằm tạo ra một nền tảng vững chắc cho nguồn nhân lực số quốc gia.

Chuyển đổi số trong giáo dục chính là nền tảng then chốt để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài số, từ đó tạo ra lực lượng lao động có khả năng thích ứng và dẫn dắt sự chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội.

Với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp FDI cần nguồn nhân lực chất lượng cao và các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang tìm cách cạnh tranh, đây là một tin vui. Một thế hệ lao động mới với kỹ năng số được đào tạo bài bản sẽ sớm gia nhập thị trường, giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc tuyển dụng, đào tạo nội bộ và triển khai các giải pháp công nghệ.

Những mục tiêu trọng tâm và tác động trực tiếp đến doanh nghiệp

Đề án đặt ra những mục tiêu rất cụ thể và có thể đo lường được. Việc hiểu rõ những mục tiêu này giúp doanh nghiệp có thể chủ động chuẩn bị và tận dụng cơ hội.

Xây dựng nền tảng số và dữ liệu dùng chung ngành giáo dục

Điều này có nghĩa là sẽ hình thành một hệ sinh thái số thống nhất, nơi dữ liệu về đào tạo, bằng cấp, chứng chỉ có thể được xác thực và chia sẻ minh bạch. Doanh nghiệp khi tuyển dụng sẽ có công cụ để kiểm chứng thông tin ứng viên một cách nhanh chóng, giảm thiểu rủi ro. Hơn nữa, các nền tảng học trực tuyến quốc gia sẽ được phát triển, tạo điều kiện để doanh nghiệp có thể tham gia đào tạo, bồi dưỡng nhân viên với chi phí hợp lý và linh hoạt.

Phát triển kỹ năng số, nâng cao nhận thức chuyển đổi số

Đây chính là cốt lõi tạo ra sự thay đổi. Không chỉ sinh viên, mà đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục và cả người lao động nói chung sẽ được trang bị kiến thức về chuyển đổi số. Doanh nghiệp sẽ đón nhận những nhân sự không chỉ thành thạo công cụ số, mà còn có tư duy mở, sẵn sàng đón nhận và thích nghi với sự thay đổi công nghệ liên tục. Điều này giảm bớt đáng kể gánh nặng đào tạo lại từ đầu cho doanh nghiệp.

Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học

Việc ứng dụng công nghệ như AI, Big Data, VR/AR vào giảng dạy sẽ tạo ra những thế hệ lao động quen với việc giải quyết vấn đề trong môi trường mô phỏng, có khả năng phân tích dữ liệu và làm việc từ xa hiệu quả. Đây là những kỹ năng vô cùng quý giá trong môi trường kinh doanh hiện đại, đặc biệt là với các doanh nghiệp có mô hình làm việc hybrid hoặc hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, dịch vụ.

Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh

Làn sóng chuyển đổi số từ giáo dục sẽ tạo ra cả cơ hội lẫn thách thức buộc mỗi doanh nghiệp phải thích nghi.

Cơ hội rõ ràng

• Nguồn nhân lực chất lượng cao hơn: Tỉ lệ lao động có kỹ năng số được cải thiện, giúp doanh nghiệp dễ dàng tìm kiếm nhân sự phù hợp cho các vị trí yêu cầu công nghệ.
• Giảm chi phí đào tạo nội bộ: Khi nhân viên mới đã có nền tảng số vững vàng, doanh nghiệp chỉ cần tập trung đào tạo chuyên môn nghiệp vụ và văn hóa công ty, tiết kiệm thời gian và ngân sách.
• Thúc đẩy chuyển đổi số nội bộ: Một đội ngũ nhân sự có tư duy số sẽ là động lực và là người đồng hành đắc lực trong hành trình số hóa quy trình, áp dụng phần mềm quản lý của doanh nghiệp.
• Tiếp cận các dịch vụ đào tạo trực tuyến chất lượng: Doanh nghiệp có thể sử dụng các nền tảng học liệu số quốc gia hoặc liên kết với các cơ sở đào tạo để nâng cao trình độ cho đội ngũ.

Thách thức cần lưu tâm

• Sức ép cạnh tranh về nhân tài số: Các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là doanh nghiệp FDI, thường có sức hút lớn hơn với nguồn nhân lực chất lượng cao. Doanh nghiệp vừa và nhỏ cần xây dựng chính sách tuyển dụng, đãi ngộ và môi trường làm việc linh hoạt, sáng tạo để thu hút và giữ chân người tài.
• Yêu cầu về môi trường làm việc số: Nhân sự trẻ, được đào tạo trong môi trường số sẽ kỳ vọng vào một môi trường làm việc hiện đại, với các công cụ hỗ trợ công việc tối ưu. Doanh nghiệp cần đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin tối thiểu để đáp ứng.
• Thay đổi tư duy quản lý: Người lãnh đạo, chủ doanh nghiệp cũng cần tự nâng cao kỹ năng số và tư duy quản trị mới để có thể dẫn dắt đội ngũ trong kỷ nguyên số.

Lời khuyên hành động thiết thực cho doanh nghiệp ngay hôm nay

Đứng trước xu thế tất yếu này, doanh nghiệp không nên chờ đợi mà cần chủ động hành động. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

1. Đánh giá lại năng lực số hiện tại của doanh nghiệp

Hãy bắt đầu bằng một cuộc “kiểm kê số”. Bạn đang sử dụng những công cụ, phần mềm nào? Nhân sự của bạn có kỹ năng gì? Quy trình nào có thể được số hóa? Hãy lập một bản đánh giá trung thực để thấy rõ điểm mạnh, điểm yếu.

Mẹo nhanh: Lập một bảng với 3 cột: (1) Bộ phận/Công việc, (2) Công cụ số đang dùng, (3) Điểm đau/Quy trình thủ công cần cải thiện.

2. Lập kế hoạch đào tạo và nâng cao kỹ năng số nội bộ

Đừng chỉ trông chờ vào nguồn nhân lực bên ngoài. Hãy đầu tư vào chính đội ngũ hiện có. Tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn về các công cụ văn phòng nâng cao, phần mềm kế toán – thuế điện tử, marketing số, hay kỹ năng làm việc từ xa. Khuyến khích văn hóa học hỏi trong nội bộ.

3. Ưu tiên số hóa các quy trình then chốt

Không cần số hóa mọi thứ cùng lúc. Hãy ưu tiên những quy trình mang lại giá trị ngay lập tức và giảm thiểu rủi ro:

• Quy trình kế toán – thuế: Sử dụng phần mềm kế toán điện tử, hóa đơn điện tử, kê khai thuế qua mạng. Điều này không chỉ tuân thủ pháp luật (theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP) mà còn tiết kiệm thời gian, giảm sai sót.
• Quy trình bán hàng và chăm sóc khách hàng: Áp dụng các công cụ CRM đơn giản, chatbot, hay đơn giản là tối ưu hóa hoạt động trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.
• Quy trình quản lý nội bộ: Sử dụng các nền tảng quản lý công việc, phòng họp trực tuyến, ký số văn bản nội bộ.

4. Chủ động hợp tác với các cơ sở đào tạo

Doanh nghiệp có thể liên hệ với các trường đại học, cao đẳng, trung tâm dạy nghề tại địa phương để tham gia vào quá trình đào tạo. Có thể thông qua hình thức cung cấp case study thực tế, nhận sinh viên thực tập, hoặc cùng xây dựng chương trình đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn. Đây là cách tuyệt vời để tiếp cận nguồn nhân lực tiềm năng ngay từ sớm.

5. Luôn cập nhật chính sách hỗ trợ

Nhà nước thường có các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi số, như hỗ trợ tư vấn, một phần chi phí mua phần mềm, đào tạo. Hãy thường xuyên theo dõi thông tin từ cổng thông tin điện tử của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Thông tin & Truyền thông, hoặc Phòng Công Thương địa phương để không bỏ lỡ các cơ hội này.

Hành trình chuyển đổi số: Một cuộc chạy marathon, không phải nước rút

Chuyển đổi số không phải là việc mua một phần mềm đắt tiền rồi mong đợi phép màu xảy ra. Đó là một hành trình thay đổi từ tư duy, văn hóa đến quy trình và con người. Quyết định 131/QĐ-TTg của Chính phủ chính là một tín hiệu mạnh mẽ, khẳng định rằng cả hệ thống đang cùng chung tay tạo ra một thế hệ công dân số, lao động số mới.

Thành công của chuyển đổi số trong doanh nghiệp không nằm ở công nghệ tân tiến nhất, mà nằm ở việc công nghệ đó có giải quyết được bài toán thực tế, có được con người sẵn sàng đón nhận và vận hành hiệu quả hay không.

Với tư cách là một chủ doanh nghiệp, một người quản lý, bạn hãy xem đây là thời cơ để đổi mới và nâng tầm hoạt động. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, thiết thực nhất. Đầu tư vào con người, lựa chọn giải pháp phù hợp với quy mô và ngân sách, và kiên trì thực hiện. Sự chủ động ngay hôm nay sẽ giúp doanh nghiệp của bạn không chỉ tồn tại mà còn vững vàng phát triển trong tương lai số đang đến rất gần.

Hành trình này đôi khi cần những người bạn đồng hành am hiểu cả về công nghệ lẫn các quy định pháp lý, tài chính – kế toán. Việc nắm bắt thông tin chính sách mới nhất và áp dụng một cách bài bản sẽ giúp doanh nghiệp tiến nhanh và vững chắc hơn. Bạn có thể theo dõi các phân tích chuyên sâu và