Chính sách mới 2026: Doanh nghiệp cần biết để tối ưu chi phí

Một năm mới sắp đến luôn mang theo những kỳ vọng mới, những dự định mới cho doanh nghiệp. Giữa bộn bề công việc điều hành, việc cập nhật và thấu hiểu các chính sách mới của Nhà nước đôi khi khiến nhiều chủ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể cảm thấy choáng ngợp. Tuy nhiên, đây lại chính là chìa khóa để doanh nghiệp vận hành trơn tru, tối ưu chi phí và nắm bắt cơ hội. Hãy cùng điểm qua những chính sách quan trọng, có hiệu lực từ năm 2026, mà mọi doanh nghiệp cần lưu tâm để chuẩn bị một năm tài chính vững vàng.

Những thay đổi về thuế: Tối ưu nghĩa vụ, tránh rủi ro

Lĩnh vực thuế luôn là trọng tâm với bất kỳ tổ chức kinh doanh nào. Năm 2026 sẽ chứng kiến những điều chỉnh đáng kể, mang lại cả cơ hội lẫn thách thức.

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Ưu đãi rõ ràng cho hộ kinh doanh nhỏ

Một trong những điểm sáng nhất được Quốc hội thông qua trong Luật Thuế TNCN (sửa đổi) chính là việc thống nhất chính sách miễn thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm. Đây là sự cụ thể hóa rất rõ ràng, giúp xóa bỏ mọi nghi ngờ về ngưỡng miễn thuế trước đây. Nếu bạn là chủ một cửa hàng, xưởng sản xuất nhỏ, hay một hộ kinh doanh cá thể, đây là tin vui giúp bạn giảm bớt gánh nặng thuế và có thêm nguồn lực để tái đầu tư.

Chính sách này không chỉ giảm thuế mà còn khuyến khích tính minh bạch trong kê khai doanh thu, tạo điều kiện để các hộ kinh doanh nhỏ lẻ từng bước chính thức hóa hoạt động, hòa nhập vào nền kinh tế số.

Bên cạnh đó, Luật cũng điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và các quy định về thuế đối với chuyển nhượng vàng, chứng khoán… Điều này đòi hỏi doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty có nhiều nhân sự thu nhập cao hoặc có giao dịch tài chính cá nhân, cần cập nhật để tính toán chính xác nghĩa vụ thuế và tư vấn cho người lao động.

Xử phạt vi phạm về thuế, hóa đơn: Mức phạt rõ ràng hơn, chú trọng yếu tố bất khả kháng

Nghị định 310/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 16/01/2026 sửa đổi, bổ sung quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn. Một số điểm mới đáng chú ý bao gồm:

• Mở rộng và làm rõ khái niệm vi phạm: Giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn hành vi nào có thể bị xử phạt, từ đó chủ động phòng ngừa.
• Bổ sung các trường hợp bất khả kháng: Đây là điểm nhân văn, công nhận những rủi ro ngoài ý muốn (như thiên tai, dịch bệnh) có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Doanh nghiệp cần lưu giữ chứng cứ liên quan nếu rơi vào trường hợp này.
• Làm rõ đối tượng bị xử phạt: Quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm của cá nhân, tổ chức liên quan đến hành vi vi phạm.

Việc nắm rõ Nghị định mới này là “tấm khiên” bảo vệ doanh nghiệp khỏi những khoản phạt không đáng có, đồng thời đề cao tinh thần tuân thủ pháp luật.

Chính sách lao động & tiền lương: Điều chỉnh để thích ứng và phát triển

Chi phí nhân sự luôn là một trong những khoản mục lớn nhất. Các thay đổi về lương tối thiểu và tuổi nghỉ hưu sẽ tác động trực tiếp đến kế hoạch tài chính và nhân sự dài hạn của doanh nghiệp.

Mức lương tối thiểu vùng chính thức áp dụng từ 01/01/2026

Theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP, mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động sẽ được điều chỉnh. Mặc dù nội dung gốc chưa nêu rõ mức cụ thể, nhưng việc có một Nghị định riêng cho thấy sự điều chỉnh này là chắc chắn. Doanh nghiệp cần:

• Theo dõi sát sao thông tin chính thức về mức lương tối thiểu vùng mới để kịp thời điều chỉnh hợp đồng lao động và tính toán lại quỹ lương.
• Rà soát các khoản phụ cấp, trợ cấp gắn với lương tối thiểu để đảm bảo tính đúng, tính đủ.
• Lên kế hoạch tài chính dự phòng cho việc tăng chi phí nhân sự cố định này.

Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu tiếp tục được áp dụng

Năm 2026, tuổi nghỉ hưu của lao động nam sẽ là 61 tuổi 6 tháng và lao động nữ là 57 tuổi. Điều này có nghĩa là:

• Nguồn nhân lực kinh nghiệm được giữ lại lâu hơn: Doanh nghiệp có thể tận dụng được đội ngũ lao động lành nghề, giàu kinh nghiệm.
• Cần kế hoạch kế thừa linh hoạt: Việc đào tạo, chuẩn bị nguồn kế thừa cho các vị trí chủ chốt cần được tính toán phù hợp với lộ trình nghỉ hưu mới.
• Điều chỉnh các chính sách phúc lợi liên quan đến người lao động lớn tuổi.

Mẹo nhỏ: Doanh nghiệp nên lập một bảng theo dõi độ tuổi của toàn bộ nhân viên, đặc biệt là những người giữ vị trí then chốt, để chủ động lên kế hoạch đào tạo, tuyển dụng và chuyển giao công việc một cách suôn sẻ, tránh đứt gãy.

Chính sách đất đai & chi phí kinh doanh: Những điểm cần lưu ý

Mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích

Từ 01/01/2026, Nghị quyết của Quốc hội quy định mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở sẽ chính thức có hiệu lực. Điều này rất quan trọng với các doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng nhà xưởng, xây dựng cơ sở sản xuất mới trên diện tích đất nông nghiệp. Việc tính toán trước chi phí này là yếu tố sống còn trong việc lập dự án đầu tư, tránh tình trạng đội vốn ngoài dự kiến.

Giá điện: Minh bạch hóa và áp dụng biểu giá ba bậc

Thông tư 60/2025/TT-BCT quy định chi tiết về thực hiện giá bán điện, trong đó có việc quy định rõ đối tượng bắt buộc áp dụng giá bán điện theo thời gian sử dụng trong ngày (biểu giá 3 bậc). Nếu doanh nghiệp của bạn thuộc nhóm đối tượng này (thường là các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ có công suất tiêu thụ lớn), việc điều chỉnh lịch vận hành máy móc, sản xuất vào giờ thấp điểm có thể giúp tiết kiệm một khoản chi phí điện đáng kể hàng tháng.

Ngoài ra, Thông tư cũng quy định giá bán lẻ điện cho sạc xe điện, phản ánh xu hướng phát triển hạ tầng cho phương tiện xanh. Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sạc xe hoặc có đội xe vận tải chuyển đổi sang điện cần đặc biệt quan tâm.

Hành lang pháp lý cho sự phát triển bền vững

Bên cạnh các chính sách trực tiếp về thuế, lao động, một loạt các luật mới được thông qua cũng tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định hơn trong dài hạn.

• Luật Dân số: Quy định về quyền quyết định số con và chế độ nghỉ thai sản (7 tháng cho con thứ hai) sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch nhân sự và chính sách phúc lợi của doanh nghiệp, đòi hỏi sự linh hoạt trong bố trí công việc.
• Luật Lý lịch tư pháp: Thông tin hiển thị trên ứng dụng VNeID có giá trị pháp lý như phiếu lý lịch tư pháp truyền thống, giúp quy trình tuyển dụng, đối tác của doanh nghiệp trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn.
• Luật Thống kê (sửa đổi): Thay đổi hệ thống thông tin thống kê và chế độ báo cáo, đặc biệt ở cấp xã. Các doanh nghiệp cần sẵn sàng cho những yêu cầu báo cáo, cung cấp thông tin mới từ cơ quan thống kê địa phương.

Nhìn chung, các chính sách mới từ cuối năm 2025, có hiệu lực sang 2026, thể hiện rõ nỗ lực của Nhà nước trong việc sắp xếp lại khuôn khổ pháp lý, tháo gỡ khó khăn, và tạo đà cho phát triển kinh tế tư nhân. Đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc chủ động tìm hiểu, nắm bắt và lên kế hoạch thích ứng không chỉ là nghĩa vụ mà còn là cơ hội để tối ưu hóa hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Hành trình kinh doanh chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng được trang bị đầy đủ thông tin và kiến thức pháp lý chính là “la bàn” giúp bạn vững vàng trước mọi biến động. Thay vì xem các chính sách mới là rào cản, hãy coi đó là những chỉ dẫn rõ ràng để điều chỉnh hướng đi, tối ưu nguồn lực và cùng hướng tới một nền kinh tế số minh bạch, hiệu quả. Sự tuân thủ và thích ứng nhanh không chỉ giúp doanh nghiệp của bạn an toàn pháp lý mà còn xây dựng uy tín vững chắc với đối tác, khách hàng và cộng đồng.

Để không bỏ lỡ bất kỳ cập nhật quan trọng nào và nhận được những phân tích chuyên sâu, bạn có thể theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX.

Nguồn tham khảo chính: Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (chinhphu.vn) – Chuyên mục “Chính sách mới”.