Chiến lược đổi mới sáng tạo và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp Việt 2030

August 18, 2025
Posted by: ConsultX
Category: Kế toán và thuế

Trong làn sóng chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ trên toàn cầu, sự bền vững và khả năng cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp – dù là doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể hay tập đoàn đa quốc gia – đều phụ thuộc không nhỏ vào cách mỗi tổ chức tiếp cận, ứng dụng và đổi mới sáng tạo khoa học công nghệ. Thời điểm này, khi bức tranh kinh tế đang có nhiều thay đổi, việc nắm bắt định hướng chiến lược, chính sách lớn của Nhà nước không chỉ giúp doanh nghiệp vận động thuận chiều mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển, tối ưu quản trị rủi ro và nâng cao giá trị bền vững cho doanh nghiệp của mình.

Ý nghĩa chính sách: Cú hích cho đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg, phê duyệt Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030. Quyết định này không chỉ là định hướng cho các cơ quan quản lý Nhà nước, mà còn mang tính dẫn đường quan trọng cho cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam trong chặng đường sắp tới.

Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là “bản đồ” dẫn dắt doanh nghiệp thích ứng, chủ động và phát triển trong thời đại cạnh tranh bằng tri thức.

Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu – phát triển (R&D)
Tăng cường liên kết doanh nghiệp – viện nghiên cứu – trường đại học
Thúc đẩy ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất, kinh doanh
Ưu tiên công nghệ số, tự động hóa, chuyển đổi số toàn diện
Đa dạng hóa hình thức hỗ trợ – ưu đãi về thuế, tài chính, nguồn nhân lực

Những điểm nhấn trong Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030

1. Mục tiêu hướng tới doanh nghiệp

Chiến lược nhấn mạnh vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Nghĩa là, doanh nghiệp không chỉ là đối tượng áp dụng thụ động mà được xem là tác nhân chủ đạo, là nơi sản sinh các ý tưởng, công nghệ mới, có tác động mạnh mẽ tới tăng trưởng và năng suất toàn xã hội.

Doanh nghiệp chủ động nghiên cứu, cải tiến công nghệ quy trình, sản phẩm, mô hình kinh doanh
Tham gia mạnh mẽ vào mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc gia và quốc tế
Hợp tác “3 nhà”: Nhà nước – Nhà khoa học – Nhà doanh nghiệp

2. Tập trung phát triển công nghệ số, trí tuệ nhân tạo & chuyển đổi số

Một trong những định hướng chủ đạo của chiến lược là ưu tiên ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây, IoT vào sản xuất kinh doanh, dịch vụ. Đây vừa là yêu cầu bắt buộc của thời đại, vừa là chìa khóa tạo bứt phá cạnh tranh.

Việt Nam đặt mục tiêu hình thành và phát triển các doanh nghiệp công nghệ số có khả năng dẫn dắt, vươn tầm quốc tế – nhất là trong các lĩnh vực sản xuất thông minh, tài chính số, logistics, thương mại điện tử, nông nghiệp công nghệ cao.

3. Đổi mới sáng tạo – đòn bẩy phát triển cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh

Chiến lược đồng thời chú trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo ngay trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh, nhằm tạo ra sức lan tỏa rộng khắp, phá vỡ rào cản về quy mô và năng lực đầu tư. Nhóm này sẽ được:

Hỗ trợ tiếp cận thông tin, đào tạo, tư vấn về đổi mới sáng tạo
Ưu đãi về vốn vay, thuế khi đầu tư nâng cấp công nghệ
Kết nối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, vườn ươm khởi nghiệp
Tham gia các chương trình hỗ trợ của Nhà nước, quỹ đổi mới sáng tạo

4. Hệ thống chính sách đồng bộ – Hỗ trợ toàn diện

Bên cạnh các nhóm chính sách về tài chính như giảm thuế, ưu đãi tín dụng, nguồn vốn đổi mới sáng tạo…, Nhà nước cũng xây dựng hệ thống đánh giá, xếp hạng doanh nghiệp sáng tạo, thúc đẩy xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi cho đổi mới công nghệ.

Xây dựng hành lang pháp lý cho thử nghiệm công nghệ mới, sandbox đổi mới sáng tạo
Thúc đẩy bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu, sáng chế
Đa dạng hóa quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đổi mới sáng tạo, hỗ trợ startup sáng tạo

Lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể

Khi triển khai Chiến lược này, rất nhiều cơ hội sẽ mở ra cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và hộ kinh doanh cá thể:

Tiếp cận các gói ưu đãi tài chính, thuế liên quan đến đầu tư đổi mới sáng tạo
Nhận tư vấn, hỗ trợ nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi số từ các trung tâm đổi mới sáng tạo/hỗ trợ doanh nghiệp
Kết nối – hợp tác – học hỏi từ các doanh nghiệp lớn, viện trường tiên phong trong lĩnh vực khoa học công nghệ
Có “sân chơi” thử nghiệm mô hình kinh doanh mới nhờ môi trường Sandbox pháp lý

Không phân biệt quy mô lớn nhỏ, doanh nghiệp nào biết tận dụng chính sách, chủ động đổi mới sáng tạo sẽ là người chiến thắng trong thời đại số hóa.

Mẹo nhỏ: Để tận dụng tối đa ưu đãi & cơ hội từ Chiến lược này

Chủ động cập nhật các thông tư hướng dẫn, chương trình hỗ trợ mới từ Bộ KH&CN, Bộ Tài chính, Sở KH&CN địa phương
Lập kế hoạch đầu tư đổi mới sáng tạo bài bản, gắn với chiến lược kinh doanh dài hạn của doanh nghiệp
Chuẩn hóa sổ sách kế toán, minh bạch hóa chi phí đầu tư để dễ dàng hưởng ưu đãi thuế, tài chính
Tăng cường hợp tác với các chuyên gia, công ty tư vấn, đối tác chuyển giao công nghệ
Tham gia các hoạt động, hội thảo, diễn đàn đổi mới sáng tạo để mở rộng mạng lưới và tìm kiếm cơ hội hợp tác

So sánh: Doanh nghiệp chủ động đổi mới sáng tạo & doanh nghiệp “trì trệ”

Tiêu chí	Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo	Doanh nghiệp không đổi mới
Khả năng thích nghi thị trường	Thường đi trước, nhanh thích nghi thay đổi, ít bị động	Thụ động, dễ bị mất thị phần khi thị trường thay đổi
Hiệu quả sản xuất/kinh doanh	Vận hành tinh gọn, tiết kiệm chi phí, tăng năng suất	Sử dụng công nghệ cũ, chậm cải tiến nên hiệu quả thấp
Tiếp cận hỗ trợ, ưu đãi nhà nước	Dễ dàng tiếp cận và tận dụng các chính sách ưu đãi vốn, thuế	Thường bỏ lỡ cơ hội hỗ trợ, không biết tận dụng nguồn lực
Sự hấp dẫn với nhà đầu tư	Được đánh giá cao, dễ kêu gọi vốn đầu tư, mở rộng hợp tác	Kém hấp dẫn, khó thu hút vốn, mất đi các cơ hội phát triển

Bí quyết ứng dụng đổi mới sáng tạo một cách thực tế, phù hợp doanh nghiệp Việt

Nhiều doanh nghiệp nhỏ thường lo ngại đổi mới sáng tạo là “đặc quyền” của doanh nghiệp lớn, phải đầu tư lớn về công nghệ, máy móc hiện đại… Tuy nhiên, theo kinh nghiệm tư vấn thực tế, đổi mới sáng tạo còn bắt đầu từ những việc đơn giản:

Tối ưu quy trình kế toán và quản trị tài chính:
- Ứng dụng phần mềm kế toán/chấm công tự động
- Quản lý dòng tiền qua ngân hàng số, e-banking
- Lập bảng theo dõi báo cáo chi phí – lợi nhuận định kỳ
Chuyển đổi số trong bán hàng – marketing:
- Xây dựng gian hàng online, bán hàng qua mạng xã hội
- Sử dụng phần mềm quản lý kho, khách hàng CRM đơn giản
Đầu tư đào tạo kiến thức về công nghệ mới cho đội ngũ nhân sự

Một gợi ý nhỏ:

Doanh nghiệp có thể bắt đầu đổi mới từ từng bước nhỏ, ví dụ áp dụng ký số hóa đơn, lưu trữ chứng từ điện tử, sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử miễn phí được nhà nước khuyến khích.

Nâng cao năng lực cạnh tranh bằng chính sách ưu đãi thuế, tài chính

Một trong những động lực lớn cho doanh nghiệp đầu tư đổi mới sáng tạo chính là hàng loạt ưu đãi về thuế, tài chính mà Nhà nước dành cho doanh nghiệp trung nhỏ và hộ kinh doanh:

Khấu trừ chi phí đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ đổi mới công nghệ khi quyết toán thuế
Miễn/giảm thuế đối với doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học công nghệ, doanh nghiệp góp vốn vào quỹ đổi mới sáng tạo
Tiếp cận nguồn vốn ưu đãi/quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo từ nhà nước và đối tác

Cần lưu ý: Các chính sách ưu đãi thường có điều kiện kèm theo; doanh nghiệp nên chủ động cập nhật, tham khảo ý kiến chuyên gia để tránh bỏ lỡ cơ hội.

Kinh nghiệm thực tế: Đâu là những rào cản và cách vượt qua?

Trong quá trình tư vấn cho các doanh nghiệp FDI, SMEs và hộ kinh doanh, tôi nhận thấy nhiều trường hợp chưa tận dụng được chính sách vì:

Chưa biết hoặc chưa hiểu rõ về chiến lược, chính sách mới
Chưa chủ động chuẩn hóa tài liệu, sổ sách, chứng từ tài chính phù hợp
Ngại thay đổi, lo lắng về chi phí đầu tư ban đầu
Chưa tìm được đối tác chuyển giao công nghệ phù hợp

Để vượt qua, hãy thử:

Đặt mục tiêu đổi mới sáng tạo rõ ràng cho từng giai đoạn
Chủ động tìm kiếm các chương trình hỗ trợ, kết nối chuyên gia
Thường xuyên cập nhật chính sách, tra cứu trên các trang web chính thống hoặc các công ty tư vấn uy tín

Những lưu ý khi thực hiện đổi mới sáng tạo gắn với tuân thủ pháp luật

Luôn cập nhật, thực hiện đúng quy định về quản lý chi phí, tài sản cố định đầu tư đổi mới sáng tạo
Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ với các giải pháp, sáng kiến mới
Ghi nhận đầy đủ chi phí, doanh thu phát sinh từ hoạt động đổi mới để phục vụ quyết toán thuế chính xác
Lưu trữ, lập hồ sơ đề xuất ưu đãi thuế, tài chính theo mẫu hướng dẫn

Tư vấn: Làm sao để doanh nghiệp đầu tư đổi mới sáng tạo hiệu quả, bền vững?

Chọn lĩnh vực đổi mới thực sự thiết thực với hoạt động sản xuất – kinh doanh của mình
Không cần chạy theo xu hướng “đổi mới để thuận thời” mà hãy gắn sát với giá trị cốt lõi, lợi thế cạnh tranh
Coi đổi mới sáng tạo là quá trình liên tục, có thể khởi đầu từ những cải tiến nhỏ
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia, đơn vị tư vấn về tài chính, thuế, công nghệ…
Luôn đối chiếu, tra cứu những thay đổi chính sách mới để chủ động nắm bắt ưu đãi

Đổi mới sáng tạo không chỉ dành cho doanh nghiệp lớn. Doanh nghiệp FDI, SMEs, hộ kinh doanh cá thể đều có thể tận dụng tốt các chính sách này nếu dám thay đổi, chủ động cập nhật thông tin và quản trị minh bạch.

Bạn đã sẵn sàng bắt đầu một hành trình chuyển đổi mới mẻ?

Khoảng cách giữa ý tưởng và hiện thực hóa đổi mới sáng tạo đôi khi chỉ nằm ở một quyết định chủ động cập nhật và hành động kịp thời. Dù doanh nghiệp của bạn là một hộ kinh doanh nhỏ, một startup non trẻ, một doanh nghiệp FDI đang muốn tăng năng lực cạnh tranh tại thị trường Việt Nam – mọi cơ hội về nâng tầm năng suất, tăng vị thế và nhận hỗ trợ ưu đãi đều đang rộng mở với những ai biết nắm bắt.

Trong quá trình vận động, nếu cảm thấy còn nhiều vướng mắc về chính sách, thuế, hệ thống sổ sách tài chính hay các chiến lược đổi mới sáng tạo phù hợp, đừng ngần ngại chủ động kết nối với các chuyên gia, đơn vị uy tín để được hỗ trợ toàn diện, cập nhật thông tin mới và tư vấn kịp thời.

Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX – nơi cập nhật liên tục các chuyển biến quan trọng về chính sách, tư vấn thực tiễn, chia sẻ kinh nghiệm dành riêng cho cộng đồng doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Tin rằng, sự đồng hành của những người có chuyên môn sẽ giúp bạn đón đầu cơ hội, phát triển an toàn, vững chắc.

Chặng đường phía trước sẽ có thách thức, nhưng cũng hứa hẹn nhiều thành quả xứng đáng. Đổi mới sáng tạo không chỉ là yêu cầu của thời đại mà còn là “tấm vé” nền tảng để đi xa hơn trong những năm tới. Hãy vững tin, hành động và phát triển đúng hướng!

Nguồn tham khảo

Cổng Thông tin điện tử Chính phủ
Quyết định số 569/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ
Các thông tư, hướng dẫn của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính