Phát triển bền vững ngành nông nghiệp và môi trường doanh nghiệp Việt Nam

Trong suốt hành trình phát triển kinh tế Việt Nam, ngành nông nghiệp và môi trường luôn đóng vai trò là nền tảng quan trọng không chỉ đối với sự ổn định xã hội mà còn cho sự phát triển của doanh nghiệp, từ các tập đoàn FDI, doanh nghiệp vừa và nhỏ cho đến hộ kinh doanh cá thể. Ngày nay, những thay đổi mạnh mẽ về chính sách, công nghệ, cùng sự hội nhập quốc tế sâu rộng, đang mở ra nhiều cơ hội – nhưng cũng đặt ra không ít thách thức thực tế mà cộng đồng doanh nghiệp phải linh hoạt thích nghi. Là người đồng hành trên con đường phát triển của doanh nghiệp, tôi tin rằng sự chủ động cập nhật thông tin, hiểu biết sâu sắc về quy định, xu hướng ngành, chính là chìa khóa để tạo dựng niềm tin, nâng tầm hiệu quả và tiến tới phát triển bền vững.

Thành tựu 80 năm – Hành trình kết tinh và đổi mới ngành Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam

Triển lãm kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường diễn ra vừa qua không chỉ là dịp nhìn lại thành quả vượt trội trên chặng đường dài, mà còn là nơi truyền tải thông điệp mạnh mẽ về phát triển xanh, bền vững, hướng tới một tương lai thịnh vượng cho đất nước. Gian hàng triển lãm đã tái hiện sinh động những giá trị truyền thống kết hợp hài hòa với thành tựu đổi mới, qua đó định vị lại tầm nhìn dài hạn của ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.

“Giá trị truyền thống và đổi mới sáng tạo là hai yếu tố không thể tách rời, tạo động lực mạnh mẽ cho ngành nông nghiệp và môi trường không ngừng vươn lên tầm cao mới” – Quan điểm chung được chia sẻ tại triển lãm.

• Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, từng bước hiện đại hóa từ sản xuất đến chế biến.
• Chú trọng liên kết vùng và đổi mới tư duy quản trị, nhất là tại các khu vực phía Nam nhiều tiềm năng.
• Kiên trì giải quyết các thách thức môi trường – động lực thúc đẩy sản xuất xanh, sạch, thân thiện sinh thái.
• Ứng dụng sâu rộng khoa học kỹ thuật và công nghệ số vào sản xuất, vận hành và quản trị rủi ro.

Những chính sách mới – Đòn bẩy hội nhập và phát triển doanh nghiệp bền vững

Bối cảnh hội nhập quốc tế cùng yêu cầu phát triển bền vững đã đặt ra nhiệm vụ không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách cho ngành nông nghiệp – môi trường. Đây vừa là hành lang pháp lý bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp, vừa là động lực để cộng đồng kinh doanh đổi mới, chủ động tích ứng.

Cải cách hành chính và cắt giảm thủ tục, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp

• Các thủ tục giao, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng đất chỉ còn 35 ngày (rút ngắn đáng kể so với trước đây).
• Chính sách thúc đẩy tiết giảm các thủ tục hành chính không cần thiết; loại bỏ rào cản gây khó cho sản xuất kinh doanh.
• Chủ động giải quyết kịp thời vướng mắc – qua đó tạo dựng niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp FDI và SME.

“Doanh nghiệp được tạo điều kiện an tâm đầu tư, mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ, phát triển bền vững – đây chính là nền tảng nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.”

Thay đổi chính sách, bổ sung văn bản pháp luật mới nhất

• Liên tục cập nhật các Nghị định, Thông tư hướng dẫn về khoáng sản, đất đai, quản lý chất thải và bảo vệ môi trường…
• Chuẩn hóa quy trình, mẫu biểu thủ tục hành chính nhiều lĩnh vực: bảo vệ môi trường, kiểm dịch động – thực vật, hợp tác phát triển nông thôn, kiểm ngư và thủy sản, lâm nghiệp, quản lý tài nguyên nước, v.v.
• Xây dựng Sổ tay hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn mới – tạo điều kiện cho cán bộ địa phương, cá nhân/doanh nghiệp dễ tiếp cận, thực thi đúng quy định.

Mẹo nhỏ: Doanh nghiệp nên xây dựng “tủ tài liệu số” lưu trữ các văn bản pháp luật, mẫu biểu cập nhật mới nhất để dễ dàng rà soát, chủ động theo dõi và ứng phó khi cần.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ – Bước ngoặt phát triển xanh, tăng trưởng thông minh

Hơn bao giờ hết, thành công của ngành nông nghiệp, môi trường và doanh nghiệp trong tương lai phải dựa trên nền tảng vững chắc về khoa học công nghệ. Việc ứng dụng chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo không chỉ là phương tiện, mà đã trở thành chiến lược trọng tâm giúp toàn ngành bứt phá trong kỷ nguyên mới.

• Áp dụng tự động hóa, số hóa trong quy trình sản xuất, chế biến, vận chuyển – giảm chi phí, tối ưu nhân sự.
• Sử dụng công nghệ viễn thám, trí tuệ nhân tạo (AI), các nền tảng dữ liệu lớn để quản lý tài nguyên, dự báo thiên tai, cảnh báo rủi ro.
• Chuyển đổi mô hình sản xuất truyền thống sang mô hình kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
• Chủ động bắt kịp các tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất xanh (VietGAP, GlobalGAP…), sẵn sàng đáp ứng các quy định của thị trường xuất khẩu.

“Chìa khóa tăng trưởng không còn đơn thuần là mở rộng sản lượng, mà là chuyển sang chiều sâu: chế biến sâu, công nghệ cao, quản trị thông minh và thích ứng với biến đổi khí hậu.”

So sánh nhanh: Mô hình truyền thống và mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ mới

Tiêu chí	Mô hình truyền thống	Mô hình ứng dụng công nghệ
Hiệu suất lao động	Thấp hơn, phụ thuộc thủ công	Cao, tự động hóa nhiều khâu, giảm chi phí
Quản lý chất lượng	Khó kiểm soát đồng đều	Giám sát số, chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế
Tuân thủ pháp lý	Dễ xảy ra thiếu sót, chậm cập nhật quy định	Đồng bộ dữ liệu, tra cứu và thực hiện nhanh chóng

Bí quyết: Hãy bắt đầu chuyển đổi số từ những quy trình nhỏ nhưng dễ kiểm soát (như số hóa hồ sơ, hóa đơn điện tử, báo cáo định kỳ) trước khi áp dụng cho toàn bộ hệ thống sản xuất – đây là bước đệm an toàn và hiệu quả cho các doanh nghiệp nhỏ, vừa và hộ kinh doanh còn hạn chế nguồn lực.

Nâng cao năng lực thích ứng – Chủ động phòng tránh rủi ro thực tiễn

Hoạt động trong ngành nông nghiệp và môi trường, rủi ro (thiên tai, dịch bệnh, biến động thị trường…) là điều không thể tránh khỏi. Doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần xây dựng cho mình năng lực quản trị rủi ro, tăng tính chủ động để giảm thiểu thiệt hại và duy trì phát triển ổn định.

• Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm, cập nhật dự báo thời tiết, dịch bệnh qua các kênh thông tin chính thống.
• Thường xuyên tập huấn, diễn tập các kịch bản ứng phó với thiên tai, dịch bệnh cho nhân sự doanh nghiệp, hộ kinh doanh.
• Quản lý kho hàng, bảo dưỡng tài sản, dự phòng nguyên vật liệu và nguồn tài chính để ứng phó bất ngờ.
• Kết nối, chia sẻ kinh nghiệm với các đơn vị cùng ngành để phối hợp ứng phó linh hoạt hơn.

“Quản trị rủi ro là “tấm khiên” vững chắc, bảo vệ doanh nghiệp trước những biến động không lường trước, giúp giữ vững và phát triển trong mọi hoàn cảnh.”

Mẹo ứng phó nhanh: Lập danh sách hotline các cơ quan chức năng địa phương, cán bộ phòng chống thiên tai, thú y, bảo vệ môi trường và lưu sẵn để liên hệ khi xảy ra sự cố.

Tăng cường tuân thủ pháp luật, minh bạch hóa hoạt động ngành

Việc tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật không chỉ là nghĩa vụ mà còn là yếu tố sống còn để doanh nghiệp, hộ kinh doanh xây dựng niềm tin thị trường, thuận lợi xuất nhập khẩu, vay vốn và nhận được các hỗ trợ từ chính phủ trong trường hợp cần thiết. Hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đất đai, khoáng sản, môi trường, lâm nghiệp, thủy sản… liên tục cập nhật, bổ sung – việc chủ động cập nhật, thực thi đúng là cực kỳ cần thiết.

• Lưu ý các văn bản mới nhất như Nghị định, Thông tư, Quyết định trong lĩnh vực đất đai (quy hoạch, định giá, chuyển đổi mục đích…), khoáng sản (khai thác, thăm dò, đóng cửa mỏ…), bảo vệ môi trường (quản lý chất thải, khí thải carbon, phục hồi sự cố môi trường, thu hồi khoáng sản…)
• Chuẩn hóa các mẫu biểu, hồ sơ giấy phép, báo cáo định kỳ cho từng ngành hoạt động; đối chiếu thông tin trên Cổng thông tin điện tử của Bộ ngành quản lý để phòng sai sót.
• Hành động nhanh chóng: Đối với doanh nghiệp FDI, SME và hộ kinh doanh cá thể, nên chủ động liên hệ cơ quan chuyên môn hoặc các đơn vị tư vấn uy tín khi gặp vướng mắc trong thực hiện các quy định mới.

Mẹo quản trị: Chủ động đào tạo, xây dựng văn hóa doanh nghiệp tuân thủ pháp luật cho toàn bộ nhân sự. Đối với hộ kinh doanh, đừng ngần ngại tham gia các khóa tập huấn, đọc tài liệu hướng dẫn hoặc hỏi chuyên gia để không bị “vướng” do thiếu kiến thức cập nhật.

Kết nối quốc tế – Nâng cao sức cạnh tranh và mở rộng cơ hội hợp tác

Sự kiện ký kết 10 văn kiện hợp tác chiến lược giữa Việt Nam – Hàn Quốc, hay các đề án hợp tác với Australia về quản lý khoáng sản chiến lược, đã cho thấy ngành nông nghiệp và môi trường của Việt Nam đang khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Đây là cơ hội lớn để doanh nghiệp FDI, SME, hộ kinh doanh trong nước mở rộng chuỗi liên kết giá trị, học hỏi công nghệ mới và tiếp cận các nguồn lực khu vực cũng như toàn cầu.

• Tham gia các chương trình chuyển giao công nghệ, các dự án hợp tác quốc tế.
• Chủ động tiếp cận các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế, nhất là với doanh nghiệp hướng tới xuất khẩu hoặc mở rộng đối tác toàn cầu.
• Học hỏi kinh nghiệm quản lý hiện đại, chuyên sâu từ các nước có hệ thống quản trị khoáng sản, tài nguyên, sản xuất xanh và bảo vệ môi trường phát triển.

“Doanh nghiệp Việt sẽ được tiếp thêm sức mạnh khi chủ động hội nhập, xây dựng tầm nhìn quốc tế – đồng thời phát huy thế mạnh, tiềm lực nội tại.”

Các vấn đề nóng: Quản lý rủi ro dịch bệnh, biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn và bảo tồn nguồn tài nguyên

Không chỉ nổi bật với thành tựu phát triển, ngành nông nghiệp – môi trường còn đối mặt nhiều thách thức thực tiễn như dịch tả lợn Châu Phi, biến đổi khí hậu, thiên tai, cạnh tranh nguồn nước, tài nguyên khoáng sản, ô nhiễm nhựa, rác thải… Doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần chú trọng nâng cấp hệ thống phòng dịch, ứng phó thiên tai, thu hồi và tái sử dụng tài nguyên nhằm bảo vệ hoạt động sản xuất – kinh doanh bền vững lâu dài.

• Chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh theo hướng dẫn của ngành chức năng, không chủ quan, nhất là trong chăn nuôi.
• Đẩy mạnh các mô hình sản xuất giảm phát thải, tận dụng phụ phẩm, hướng tới kinh tế tuần hoàn, nhất là tại các vùng trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp.
• Tham gia các chương trình hỗ trợ từ nhà nước, dự án quốc tế về chuyển đổi xanh, kiểm soát IUU, phục hồi dòng sông, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và đa dạng sinh học.
• Bảo đảm chất lượng dự án, đẩy nhanh tiến độ thực hiện hồ sơ pháp lý, luôn cập nhật các tiêu chí, quy chuẩn mới về môi trường, tài nguyên.

Bí quyết nhỏ: Xây dựng quy trình nội bộ riêng để kiểm soát và báo cáo ngay khi phát hiện vấn đề (dịch bệnh, sự cố môi trường, thiên tai) – giúp phản ứng nhanh, hạn chế rủi ro tài chính lẫn pháp lý đáng kể.

Chia sẻ thông tin, chủ động minh bạch quản trị doanh nghiệp

Trong bối cảnh chuyển đổi số, xây dựng và duy trì hệ thống thông tin – quản trị minh bạch là yêu cầu bắt buộc. Điều này giúp các doanh nghiệp, hộ kinh doanh dễ dàng cập nhật chính sách, phòng tránh rủi ro, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn công khai, minh bạch khi kiểm toán, gọi vốn hoặc làm việc với đối tác quốc tế.

• Số hóa hồ sơ, chứng từ, giao dịch tài chính – kế toán.
• Cập nhật và lưu trữ thường xuyên các văn bản pháp lý, thủ tục hành chính trên nền tảng số hoặc đám mây, hạn chế giấy tờ truyền thống.
• Sử dụng phần mềm kế toán, quản lý doanh nghiệp uy tín, tích hợp sẵn các cập nhật tự động chính sách mới.
• Chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin với cộng đồng ngành; tận dụng sức mạnh hội nhóm, mạng lưới doanh nhân địa phương.

Gợi ý: Hệ thống dữ liệu số sẽ hỗ trợ rất tốt khi kiểm tra nội bộ, rà soát pháp lý hoặc làm việc với các đoàn thanh tra, kiểm toán từ nhà nước.

Chặng đường phía trước – Đồng hành cùng doanh nghiệp trong bối cảnh mới

Ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam sau 80 năm phát triển đã, đang và sẽ tiếp tục trở thành trụ cột quan trọng cho kinh tế đất nước. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, đổi mới mạnh mẽ, mỗi doanh nghiệp – từ FDI, SME tới hộ kinh doanh cá thể – là mắt xích không thể thiếu để kiến tạo bức tranh phát triển chung.

Để gặt hái thành công và giữ vững lợi thế cạnh tranh, tôi khuyến khích các doanh nghiệp hãy chủ động cập nhật chính sách, thay đổi linh hoạt theo thị trường, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ, xây dựng hệ thống quản trị rủi ro, đồng thời chú trọng tuân thủ pháp luật và minh bạch hoạt động. Mỗi bước đi vững chắc hôm nay sẽ giúp doanh nghiệp và cộng đồng ngành lập nền móng vững chắc cho một tương lai phát triển xanh, bền vững và thịnh vượng.

Nếu bạn còn nhiều băn khoăn, đang trong quá trình xây dựng kế hoạch phát triển hay đơn giản là muốn cập nhật nhanh nhất các thông tin chính sách mới, hãy chủ động theo dõi các bản tin, phân tích chuyên sâu, tư vấn hữu ích từ đội ngũ chuyên gia của ConsultX trên website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX. Sự chủ động tìm hiểu, trao đổi và hợp tác sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp bạn luôn vững vàng và chủ động ứng biến với mọi thay đổi.

Chúc bạn cùng doanh nghiệp luôn giữ vững niềm tin – sẵn sàng thích ứng và bứt phá trong giai đoạn phát triển mới!

Nguồn tham khảo

• Cổng thông tin điện tử Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam
• Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan (Nghị định, Thông tư, Quyết định…)
• Các chuyên đề về chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, quản trị doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp – môi trường