Nghị quyết 59 và chiến lược hội nhập quốc tế cho doanh nghiệp Việt 2025

Nếu nhìn lại chặng đường phát triển của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong những thập niên vừa qua, sẽ không khó để nhận ra rằng hội nhập quốc tế và cải cách thể chế đã trở thành động lực quyết định, giúp mọi nỗ lực kinh doanh thực sự “cất cánh”. Bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, nhưng chính sự tự tin, chủ động vươn ra biển lớn đã đem đến cơ hội mở rộng thị trường, tăng tốc phát triển vượt bậc cho từng doanh nghiệp – từ các tập đoàn FDI, doanh nghiệp SME đến các hộ kinh doanh cá thể. Và giờ đây, một “cú huých” đúng lúc từ Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị vừa ban hành năm 2025 đang mở ra kỷ nguyên mới của hội nhập sâu rộng, thực chất, đồng bộ trên mọi lĩnh vực – điều mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng không thể đứng ngoài cuộc.

Nghị quyết 59-NQ/TW – Bệ phóng mới cho doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên hội nhập

Ngày 24/01/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 59-NQ/TW, đưa ra một tầm nhìn chiến lược toàn diện về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”. Lần đầu tiên, hội nhập không còn đơn thuần là chủ trương về mở cửa hoặc chỉ là hoạt động ngoại giao mà được khẳng định là động lực phát triển năng động của từng cá nhân, doanh nghiệp – một “sự nghiệp tổng hợp” của toàn xã hội.

“Hội nhập quốc tế ngày nay là sự nghiệp của toàn dân tộc, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước – nơi mà mọi chủ thể kinh tế đều là chủ thể sáng tạo.”

• Hội nhập kinh tế quốc tế: Khơi thông dòng chảy thương mại, đa dạng hóa thị trường, tận dụng tối đa các lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FDI và doanh nghiệp xuất khẩu.
• Chính trị, quốc phòng, an ninh: Gia tăng vị thế quốc tế, đảm bảo môi trường ổn định để nền kinh tế phát triển.
• Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo: Làm bệ phóng xây dựng nền kinh tế số, kinh tế xanh, thúc đẩy chuyển đổi số, hiện đại hóa mô hình tăng trưởng.
• Văn hóa, xã hội, môi trường: Chú trọng yếu tố con người, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và giá trị văn hóa làm nền tảng cạnh tranh bền vững.

“Bộ tứ trụ cột” & quan điểm xuyên suốt: Hội nhập, đổi mới để phát triển bền vững

Nghị quyết 59-NQ/TW trở thành một trong bốn “trụ cột” then chốt định hình kỷ nguyên phát triển mới, bên cạnh các nghị quyết về đột phá phát triển khoa học – công nghệ, phát triển kinh tế tư nhân và đổi mới xây dựng pháp luật.

• Đổi mới tư duy về hội nhập – từ mở cửa bị động sang chủ động kết nối và kiến tạo cơ hội.
• Đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu, sử dụng hội nhập như đòn bẩy để bảo đảm độc lập, tự chủ song hành phát triển nhanh và bền vững.
• Xây dựng nội lực mạnh mẽ – phát triển doanh nghiệp nội địa không chỉ làm vệ tinh cho các tập đoàn FDI mà tiến đến làm chủ chuỗi giá trị toàn cầu.
• Hài hòa ngoại lực và nội lực – không lệ thuộc song cũng không bỏ lỡ cơ hội “bắt tay” với thế giới nhằm nâng cao trình độ quản trị, công nghệ, vốn và kỹ năng.

Đã đến lúc, tất cả thành phần kinh tế – từ hộ cá thể, SME tới doanh nghiệp FDI – đều cần chủ động thay đổi tư duy, chú trọng đầu tư vào nguồn lực con người, công nghệ và quản trị nếu muốn tận dụng hiệu quả làn sóng hội nhập, biến thách thức thành cơ hội.

Hành trình hội nhập quốc tế: Những thành tựu nổi bật và bài học cho doanh nghiệp

Bức tranh phát triển ấn tượng

• Tăng trưởng kinh tế gần 100 lần trong gần 40 năm đổi mới.
• Thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, là thành viên của hơn 70 tổ chức khu vực & quốc tế, tham gia 17 FTA.
• Thu nhập bình quân tăng gần 50 lần kể từ thời điểm đổi mới (từ dưới 100 USD lên gần 5.000 USD/người/năm).
• Lọt vào top 20 quốc gia có giá trị thương mại hàng hóa lớn nhất toàn cầu (2023).
• Thu hút vốn đầu tư nước ngoài thuộc nhóm cao nhất thế giới từ 2019 tới nay.

Hội nhập mạnh mẽ đã đưa doanh nghiệp Việt vươn mình thành “công dân toàn cầu” – vừa tăng trưởng quy mô, vừa kết nối sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế, đồng thời gia tăng năng lực cạnh tranh lâu dài.

Bài học thực tiễn kinh nghiệm cho FDI, SME và hộ kinh doanh

• Xây dựng nội lực vững vàng mới là “tấm khiên” chống lại các rủi ro cạnh tranh, biến động thị trường, hay đây là chìa khóa để “hội nhập chủ động” thay vì hội nhập bị động.
• Chủ động đầu tư chuyển đổi số, nâng chuẩn quản trị tài chính-kế toán-thuế để không bị “tụt hậu” trong làn sóng số hóa toàn cầu.
• Tối ưu cơ cấu sản phẩm, đẩy mạnh liên kết – hợp tác, tận dụng các hiệp định FTA, chuyển hóa thành xuất khẩu giá trị cao.
• Không ngừng nâng cao năng lực minh bạch, tuân thủ chuẩn mực quốc tế, chủ động cải thiện hệ thống kế toán – kiểm toán để sẵn sàng hợp tác đầu tư với các tập đoàn toàn cầu.
• Quan trọng nhất, phải đặt công tác đào tạo nguồn lực nhân sự, kiến thức pháp luật về thuế, kế toán, xuất nhập khẩu lên hàng đầu để phòng ngừa rủi ro pháp lý và tận dụng ưu đãi.

Thách thức nào cho doanh nghiệp trong làn sóng hội nhập mới?

Dù cơ hội vô cùng lớn, thực tế hội nhập cũng mở ra nhiều thách thức không nhỏ, nổi bật là:

• Cạnh tranh quốc tế gay gắt: Các doanh nghiệp SME và hộ kinh doanh phải đối mặt với các tiêu chuẩn quản trị, chất lượng, phòng vệ thương mại ngày càng khắt khe.
• Rủi ro về an toàn dữ liệu, an ninh mạng: Các FDI và doanh nghiệp công nghệ cao cần chú trọng đầu tư vào bảo mật thông tin, chuẩn hóa quy trình bảo vệ dữ liệu cá nhân.
• Tăng trưởng chưa bền vững: Phụ thuộc lớn vào xuất khẩu do khối FDI tạo ra, doanh nghiệp nội địa còn chiếm tỷ trọng nhỏ trong chuỗi giá trị toàn cầu.
• Bất cập về năng lực tham gia chuẩn quốc tế: Không ít doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn lúng túng trước quy trình tuân thủ cam kết quốc tế về thuế, chuyển giá, vận hành FTA hay hồ sơ xuất xứ.
• Áp lực từ các nhóm lợi ích, cạnh tranh không công bằng hoặc các thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, phòng chống rửa tiền, tuân thủ ESG – tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị.

Để hội nhập thành công, không doanh nghiệp nào có thể “đi một mình”. Sự chủ động hợp tác, học hỏi không chỉ từ các chính sách của Nhà nước mà còn từ những bài học thực tiễn của các “cựu binh toàn cầu” là yếu tố tiên quyết để vượt qua mọi thử thách.

Chiến lược đồng bộ thực thi Nghị quyết 59 – Gợi ý cụ thể cho doanh nghiệp

Từ góc nhìn tư vấn thực tế, để biến Nghị quyết 59 thành lợi thế riêng có cho doanh nghiệp, các bước hành động sau nên xem là “kim chỉ nam”:

1. Đổi mới tư duy – Chủ động tiếp nhận và triển khai quy chuẩn quốc tế

• Xây dựng hệ thống đào tạo liên tục về hội nhập, pháp luật thuế, kiểm toán và quản trị rủi ro cho cả đội ngũ lãnh đạo và nhân viên.
• Cập nhật liên tục các công nghệ quản trị, số hóa quy trình từ kế toán, thuế đến logistics, xuất nhập khẩu.
• Chủ động tham gia hội thảo, đào tạo chuyên sâu do các tổ chức uy tín hoặc các hiệp hội ngành nghề tổ chức.

“Nội lực là gốc rễ thành công. Đầu tư bài bản cho đào tạo, chuẩn hóa quy trình nội bộ là bước khởi đầu bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tận dụng thật sự cơ hội từ hội nhập quốc tế.”

2. Nâng cao tính minh bạch tài chính và tuân thủ chuẩn mực kế toán

• Đầu tư xây dựng hệ thống sổ sách kế toán, kiểm toán theo chuẩn quốc tế (IFRS, VAS phiên bản mới…);
• Chọn lựa phần mềm kế toán, quản trị doanh nghiệp có khả năng tích hợp với các hệ thống toàn cầu.
• Rà soát thường xuyên báo cáo thuế, khai thác tối đa ưu đãi về thuế theo FTA, tránh các rủi ro phạt chậm khai hoặc kê khai sai do chưa cập nhật quy định mới.
• Đội ngũ chuyên môn cần chủ động nâng cao nghiệp vụ, nắm rõ các quy định về chuyển giá, chứng từ nguồn gốc xuất xứ để tránh bị truy thu, kiểm tra đặc biệt nếu giao dịch với đối tác nước ngoài.

3. Chủ động đổi mới công nghệ và chuyển đổi số

• Thực hiện số hóa toàn diện quy trình quản trị, hoạt động sản xuất – kinh doanh phù hợp lộ trình chuyển đổi số quốc gia theo Nghị quyết 57-NQ/TW.
• Phối hợp với các đối tác công nghệ, tổ chức đào tạo về an ninh mạng, cập nhật giải pháp phòng chống tấn công mạng và bảo mật dữ liệu.
• Tham gia các chương trình hỗ trợ đổi mới sáng tạo từ Chính phủ, tổ chức quốc tế hoặc các quỹ đầu tư để tiếp cận vốn và công nghệ tiên tiến.

Mẹo nhỏ: Doanh nghiệp SME, FDI có thể tận dụng các gói hỗ trợ chuyển đổi số của nhà nước như Đề án 06/CP, chương trình đào tạo chuyển đổi số miễn phí/thấp phí tại các phòng công thương, hiệp hội chuyên ngành.

4. Xây dựng chiến lược nhân sự & hệ thống tuân thủ quy chuẩn quốc tế

• Mạnh dạn thuê tư vấn nội bộ/ngắn hạn từ các công ty chuyên nghiệp về tiêu chuẩn quốc tế, pháp lý, thuế – đặc biệt giai đoạn đầu hoặc khi tham gia thị trường mới.
• Khuyến khích đội ngũ phát triển kỹ năng ngoại ngữ, kỹ năng số, vận dụng công nghệ mới trong quản trị kinh doanh.
• Xây dựng hệ thống kiểm soát tuân thủ nội bộ, “đo ni đóng giày” theo yêu cầu từng Hiệp định FTA mà mình tham gia.

5. Bám sát chính sách, tận dụng hiệu quả các ưu đãi và cơ hội từ nhà nước

• Liên hệ thường xuyên với cơ quan hải quan, thuế địa phương, Phòng Thương mại & Công nghiệp (VCCI) hoặc các sở ngành để cập nhật chính sách mới nhất.
• Tận dụng tối đa ưu đãi thuế, trợ giá, xuất khẩu, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn lực do nhà nước hỗ trợ.
• Chủ động lập kế hoạch giảm thiểu rủi ro khi có sự thay đổi về xuất xứ, quy định phòng vệ thương mại, kiểm soát dòng vốn đầu tư.

Đổi mới để hội nhập – Bí quyết thực tiễn để doanh nghiệp vừa và nhỏ, FDI, hộ kinh doanh tạo dấu ấn

Việc thực thi Nghị quyết 59 đòi hỏi từng doanh nghiệp, hộ kinh doanh không ngừng đổi mới cả về tư duy lẫn hành động. Đây là lúc:

• Làm chủ thông tin, chủ động nắm bắt xu hướng chuyển đổi quốc tế liên quan lĩnh vực kinh doanh.
• Biết hợp tác, liên kết – sẵn sàng cùng các bên đối tác xây dựng chuỗi giá trị trong – ngoài nước.
• Chú trọng minh bạch, chuẩn hóa quy trình, sẵn sàng để “doanh nghiệp Việt” trở thành thương hiệu quốc tế, không chỉ tại Việt Nam mà ở bất kỳ thị trường nào tham gia.

Nghị quyết 59 thực sự là “kim chỉ nam” giúp doanh nghiệp chủ động phòng ngừa rủi ro, tăng tính chủ động chiến lược và vươn tới sự phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập không ngừng mở rộng.

Đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình hội nhập

Bước vào giai đoạn mới, những người làm tư vấn tài chính, kế toán, thuế như chúng tôi thấm thía hơn bao giờ hết giá trị của việc chủ động cập nhật chính sách, không ngừng học hỏi và nâng cao nội lực để sẵn sàng thích nghi với mọi “cuộc chơi” toàn cầu. Từng hành động nhỏ – từ chuẩn hóa sổ sách, tuân thủ chính sách mới, đăng ký bảo hộ thương hiệu, tới việc tối ưu chi phí và tận dụng chính sách ưu đãi của nhà nước – đều góp phần bảo vệ “vùng an toàn” cho doanh nghiệp, gia tăng sức bật để vươn ra biển lớn.

Tương lai của doanh nghiệp Việt sẽ là tương lai của sáng tạo, bản lĩnh, chủ động thích ứng và không ngừng vươn xa. Hội nhập sâu rộng là dòng chảy không ai có thể ngăn lại, chỉ có “người chèo lái bản lĩnh” mới biến sóng lớn thành động lực tiến lên.

Bạn hãy thường xuyên theo dõi các thông tin mới nhất, cũng như các tư vấn giá trị từ ConsultX tại Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX để luôn cập nhật kịp thời chính sách kế toán, thuế, hội nhập quốc tế – giúp doanh nghiệp an tâm phát triển vươn xa.

Nguồn tham khảo

• Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”
• Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia
• Các báo cáo chuyên đề về cải cách thể chế, hội nhập quốc tế của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Công Thương, VCCI
• Các website chính thức của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan

Chúc Quý doanh nghiệp, các nhà quản lý, chủ hộ kinh doanh sẽ luôn giữ được tinh thần học hỏi, chủ động, chuẩn bị tốt cho mọi thay đổi, thực thi tốt mọi quy định mới và chinh phục thành công làn sóng hội nhập quốc tế mới của Việt Nam!