Chiến lược AI 2030: Cơ hội vàng cho doanh nghiệp tài chính

Trong một thế giới mà tốc độ thay đổi được đo bằng đơn vị “số hóa”, việc đứng ngoài cuộc chơi công nghệ không còn là một lựa chọn, mà là một rủi ro hiện hữu. Đặc biệt đối với cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam, từ các tập đoàn đa quốc gia (FDI) đến những doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và hộ kinh doanh cá thể, việc nắm bắt xu hướng không chỉ đơn thuần là câu chuyện cạnh tranh, mà còn là vấn đề sinh tồn. Và một trong những xu hướng định hình tương lai mạnh mẽ nhất chính là Trí tuệ nhân tạo (AI).

Nhận thức rõ tầm quan trọng chiến lược này, Chính phủ Việt Nam đã có một bước đi quan trọng: ban hành Quyết định số 127/QĐ-TTg về Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo đến năm 2030. Văn bản này không chỉ là một thông báo chính sách; nó là một tấm bản đồ chỉ đường, một lời cam kết và cũng là một cơ hội vàng được “vẽ” sẵn cho mọi doanh nghiệp. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá chiến lược quan trọng này dưới góc nhìn của một chuyên gia tài chính – kế toán, để thấy rõ những tác động thực tế và cơ hội cụ thể dành cho doanh nghiệp của bạn.

Chiến lược quốc gia về AI 2030: Không chỉ là câu chuyện của các “ông lớn” công nghệ

Khi nhắc đến AI, nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ thường nghĩ ngay đến những gã khổng lồ như Google, Facebook hay những startup công nghệ triệu đô. Họ cho rằng đây là lĩnh vực quá xa vời, đòi hỏi nguồn lực khổng lồ mà chỉ các tập đoàn lớn mới có thể chạm tới. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của Quyết định 127 lại mở ra một hướng tiếp cận hoàn toàn khác: AI phải trở thành công cụ đắc lực cho mọi ngành, mọi nghề, và mọi quy mô doanh nghiệp.

Chiến lược đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm 4 nước dẫn đầu trong khu vực ASEAN và nhóm 50 nước dẫn đầu thế giới về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI vào năm 2030. Điều này không thể đạt được nếu chỉ dựa vào một vài tập đoàn. Nó đòi hỏi một sự chuyển mình trên diện rộng của toàn bộ nền kinh tế, nơi mỗi doanh nghiệp, dù nhỏ đến đâu, cũng có thể tìm thấy vị trí và giá trị của mình trong hệ sinh thái AI.

Vậy, chiến lược này cụ thể nói gì và tại sao nó lại liên quan mật thiết đến bạn – một chủ doanh nghiệp FDI, SME hay hộ kinh doanh?

Những trụ cột chính và mục tiêu cụ thể: Cơ hội nằm ở đâu?

Chiến lược được xây dựng với 6 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, nhưng tựu chung lại, chúng ta có thể nhìn nhận qua 3 trụ cột chính tạo ra tác động trực tiếp đến môi trường kinh doanh:

Phát triển hạ tầng, dữ liệu và nguồn nhân lực AI

Đây là nền tảng. Nhà nước sẽ tập trung xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo về AI, phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia mở, và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

• Đối với doanh nghiệp: Điều này có nghĩa là trong tương lai gần, bạn sẽ có thể tiếp cận các nền tảng điện toán đám mây, kho dữ liệu mở và nguồn nhân lực được đào tạo bài bản về AI với chi phí hợp lý hơn. Thay vì phải tự xây dựng từ đầu, bạn có thể “thuê” hoặc sử dụng các dịch vụ hạ tầng sẵn có. Đây là cơ hội để SME giảm thiểu rào cản gia nhập.

Thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI trong các lĩnh vực ưu tiên

Chiến lược liệt kê 8 lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu: Y tế, Giáo dục, Giao thông vận tải, Nông nghiệp, Du lịch, Tài chính – Ngân hàng, Môi trường và An ninh – Quốc phòng.

• Đối với doanh nghiệp: Nếu doanh nghiệp của bạn hoạt động trong hoặc có liên quan đến các lĩnh vực này, bạn sẽ nhận được sự hỗ trợ đặc biệt từ chính sách, có thể là ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính, hay tạo điều kiện về mặt pháp lý cho các dự án ứng dụng AI. Đây là tín hiệu rõ ràng để bạn định hướng đầu tư và đổi mới.

Hoàn thiện khung pháp lý và tài chính

Một khung pháp lý rõ ràng về AI, bảo vệ dữ liệu, sở hữu trí tuệ và cơ chế tài chính, đầu tư mạo hiểm cho AI sẽ dần được hình thành.

• Đối với doanh nghiệp: Điều này mang lại sự an tâm. Bạn sẽ biết rõ “luật chơi” khi ứng dụng AI, biết cách bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, và quan trọng hơn, có thêm kênh để tiếp cận nguồn vốn đầu tư cho các ý tưởng đổi mới sáng tạo. Các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ mạnh tay hơn vào lĩnh vực AI khi khung pháp lý minh bạch.

Ứng dụng AI trong doanh nghiệp: Từ góc nhìn tài chính – kế toán và quản trị

Là một chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, tôi nhìn thấy vô vàn ứng dụng thiết thực mà AI có thể mang lại cho hoạt động nội bộ của doanh nghiệp, giúp tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Tự động hóa quy trình tài chính – kế toán

• Xử lý chứng từ: AI có thể đọc, phân loại và nhập liệu tự động hóa đơn, hóa đơn điện tử, phiếu thu chi, giảm thiểu sai sót thủ công và tiết kiệm hàng trăm giờ công mỗi năm.Mẹo nhỏ: Bắt đầu với việc số hóa toàn bộ chứng từ và tìm kiếm các phần mềm kế toán có tích hợp tính năng OCR (Nhận dạng ký tự quang học) - đây là bước đầu tiên tiến gần hơn đến tự động hóa bằng AI.
• Dự báo dòng tiền: Các thuật toán AI có thể phân tích dữ liệu lịch sử bán hàng, công nợ, chu kỳ kinh doanh để đưa ra dự báo dòng tiền chính xác hơn, giúp chủ doanh nghiệp chủ động trong quản lý thanh khoản.
• Phát hiện gian lận và sai sót: AI có thể quét các giao dịch để tìm ra những bất thường, giao dịch đáng ngờ, hoặc lỗi trùng lặp, trở thành “trợ lý giám sát” đắc lực cho kế toán trưởng.

Tối ưu hóa hoạt động kinh doanh

• Quản lý kho và chuỗi cung ứng: Dự báo nhu cầu nguyên vật liệu chính xác, tối ưu lộ trình giao hàng, giảm chi phí lưu kho và tồn đọng vốn.
• Chăm sóc khách hàng: Chatbot AI có thể xử lý 80% các câu hỏi thường gặp 24/7, giảm tải cho bộ phận chăm sóc khách hàng và nâng cao trải nghiệm người dùng.
• Marketing và bán hàng: Phân tích hành vi khách hàng để đề xuất sản phẩm phù hợp, tối ưu chiến dịch quảng cáo trên các nền tảng số, giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi với ngân sách hiệu quả hơn.

“Đối với hộ kinh doanh cá thể hay SME, việc ứng dụng AI không nhất thiết phải là xây dựng một thuật toán phức tạp. Đơn giản chỉ là việc sử dụng thông minh những công cụ sẵn có đã được tích hợp AI, từ phần mềm kế toán, công cụ marketing cho đến nền tảng quản lý bán hàng. Sự khác biệt nằm ở tư duy sẵn sàng đón nhận và khai thác những công nghệ này.”

Lộ trình hành động thực tế cho doanh nghiệp của bạn

Trước một xu thế lớn, điều quan trọng là có một lộ trình cụ thể, phù hợp với nguồn lực. Dưới đây là gợi ý các bước đi cho doanh nghiệp:

1. Đánh giá và nhận diện: Hãy ngồi lại với đội ngũ lãnh đạo và cùng trả lời câu hỏi: “Quy trình nào trong doanh nghiệp của chúng ta đang tốn nhiều thời gian, dễ sai sót và lặp đi lặp lại nhất?” (Ví dụ: nhập liệu hóa đơn, trả lời tin nhắn khách hàng, dự báo hàng tồn kho). Đó chính là điểm để bắt đầu với tự động hóa và AI.
2. Bắt đầu từ những công cụ đơn giản: Đừng ôm đồm. Hãy tìm kiếm và thử nghiệm một công cụ phần mềm duy nhất có khả năng giải quyết một vấn đề cụ thể bạn đã nhận diện. Nhiều công cụ hiện nay có gói dùng thử miễn phí.
3. Đầu tư vào dữ liệu: AI chạy bằng dữ liệu. Hãy bắt đầu xây dựng thói quen lưu trữ dữ liệu một cách có hệ thống, sạch sẽ và số hóa. Đây là tài sản quý giá nhất cho tương lai.
4. Đào tạo và thay đổi tư duy đội ngũ: Công nghệ chỉ là công cụ, con người mới là chủ thể. Hãy trang bị cho nhân viên kiến thức cơ bản về số hóa và tinh thần sẵn sàng hợp tác với “trợ lý AI”.
5. Theo dõi chính sách và tìm kiếm hỗ trợ: Thường xuyên cập nhật các thông tin về cơ chế ưu đãi, hỗ trợ tài chính hoặc các chương trình đào tạo nhân lực AI từ các bộ, ngành và địa phương. Đây là nguồn lực quý giá để giảm bớt gánh nặng chi phí ban đầu.

Những thách thức cần lưu ý và cách vượt qua

Bên cạnh cơ hội, việc ứng dụng AI cũng đi kèm những thách thức không nhỏ:

• Chi phí đầu tư ban đầu: Giải pháp là bắt đầu nhỏ, chọn công cụ có mô hình trả phí linh hoạt (theo tháng, theo số lượng user). Ưu tiên các giải pháp có thể đo lường được ROI (Tỷ suất hoàn vốn) rõ ràng, như tiết kiệm thời gian, giảm sai sót.
• Thiếu nhân lực chuyên môn: Thay vì tuyển dụng kỹ sư AI đắt đỏ, hãy tập trung đào tạo nhân sự hiện có hoặc tìm đến các đối tác cung cấp giải pháp AI dưới dạng dịch vụ (SaaS).
• Vấn đề bảo mật và đạo đức dữ liệu: Đây là mối quan tâm hàng đầu. Hãy lựa chọn các nhà cung cấp uy tín, có chính sách bảo mật rõ ràng, tuân thủ Luật An ninh mạng và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Minh bạch trong việc thu thập và sử dụng dữ liệu khách hàng là chìa khóa xây dựng niềm tin.

Quyết định 127/QĐ-TTg không chỉ là một văn bản chính sách khô khan. Nó là lời hiệu triệu cho một kỷ nguyên chuyển đổi số sâu rộng, nơi Trí tuệ nhân tạo trở thành một phần không thể thiếu trong hơi thở của nền kinh tế. Đối với mỗi doanh nghiệp, đây là thời điểm để nhìn nhận lại mô hình vận hành, để đặt câu hỏi về những quy trình thủ công đã tồn tại quá lâu, và để dũng cảm thử nghiệm những công cụ mới.

Hành trình ứng dụng AI có thể bắt đầu từ những bước rất nhỏ: một phần mềm kế toán thông minh hơn, một chatbot trả lời tin nhắn tự động, hay một công cụ phân tích dữ liệu bán hàng đơn giản. Điều quan trọng là bạn bắt đầu. Bởi trong thế giới số, khoảng cách giữa người dẫn đầu và người bị bỏ lại phía sau không được đo bằng năm, mà bằng tốc độ thích ứng và học hỏi. Hãy để Chiến lược quốc gia về AI là ngọn gió thuận lợi đẩy con thuyền doanh nghiệp của bạn tiến nhanh hơn, thông min