Chính sách mới 2026: Doanh nghiệp cần cập nhật gì?

Một năm mới lại đến, mang theo những kỳ vọng mới cho nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp. Trong không khí hối hả chuẩn bị kết thúc năm tài chính và lên kế hoạch cho năm 2026, việc cập nhật những chính sách, quy định mới là yếu tố sống còn để doanh nghiệp vận hành trơn tru, tối ưu chi phí và tránh những rủi ro không đáng có. Từ quy định về thuế, lao động cho đến những thay đổi về đất đai, hóa đơn điện tử, mỗi điều chỉnh dù nhỏ cũng có thể tác động trực tiếp đến “sức khỏe” tài chính của doanh nghiệp bạn.

Những thay đổi quan trọng về thuế và hóa đơn từ năm 2026

Đây có lẽ là nhóm chính sách được các doanh nghiệp, đặc biệt là hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp vừa và nhỏ, quan tâm hàng đầu. Năm 2026 sẽ chứng kiến những điều chỉnh đáng kể.

Hộ kinh doanh cá thể: Rõ ràng hơn về ngưỡng miễn thuế

Một tin vui đã được xác nhận: Hộ kinh doanh có doanh thu đến 500 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Quy định này được cụ thể hóa trong Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua. Đây là sự khẳng định rõ ràng, giúp các hộ kinh doanh nhỏ lẻ yên tâm tập trung phát triển sản xuất, kinh doanh.

Đây là chính sách thiết thực, thể hiện sự thông cảm và hỗ trợ của Nhà nước đối với khu vực kinh tế cá thể, tạo điều kiện để họ ổn định đời sống và từng bước mở rộng quy mô.

Tuy nhiên, hộ kinh doanh cần lưu ý: Việc miễn thuế này chỉ áp dụng cho thuế thu nhập cá nhân. Các nghĩa vụ thuế khác như thuế giá trị gia tăng (nếu thuộc diện kê khai), các loại phí, lệ phí… vẫn phải thực hiện đầy đủ theo quy định. Hãy đảm bảo hóa đơn, chứng từ được lưu giữ minh bạch để làm căn cứ xác định doanh thu chính xác.

Mức xử phạt vi phạm về thuế, hóa đơn: Chặt chẽ và rõ ràng hơn

Bên cạnh những chính sách hỗ trợ, công tác quản lý cũng được siết chặt. Nghị định 310/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ 16/01/2026) sửa đổi, bổ sung quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn với nhiều điểm mới quan trọng:

• Mở rộng và làm rõ khái niệm vi phạm: Các hành vi vi phạm được định nghĩa chi tiết hơn, giảm thiểu sự nhập nhằng trong áp dụng.
• Bổ sung tình tiết “bất khả kháng”: Tạo cơ sở pháp lý để xem xét giảm nhẹ hoặc miễn trách nhiệm pháp lý cho doanh nghiệp trong những trường hợp thực sự khách quan, ngoài tầm kiểm soát.
• Làm rõ đối tượng bị xử phạt: Quy định rõ trách nhiệm của cá nhân người đại diện pháp luật, kế toán trưởng trong một số vi phạm nhất định.

Điều này cho thấy xu hướng quản lý minh bạch nhưng cũng rất nghiêm túc. Doanh nghiệp cần nâng cao ý thức tuân thủ, đầu tư vào hệ thống kế toán – thuế bài bản ngay từ bây giờ để tránh những khoản phạt không đáng có, ảnh hưởng đến uy tín và tài chính.

Chính sách lao động và tiền lương: Tác động trực tiếp đến chi phí doanh nghiệp

Chi phí nhân sự luôn là một trong những khoản mục lớn nhất. Những thay đổi dưới đây sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch nhân sự và ngân sách của doanh nghiệp trong năm 2026.

Mức lương tối thiểu vùng chính thức tăng từ 01/01/2026

Nghị định 293/2025/NĐ-CP đã chính thức quy định mức lương tối thiểu mới đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Mức tăng cụ thể theo vùng sẽ được công bố, nhưng việc điều chỉnh này là tất yếu để phù hợp với sự phát triển kinh tế – xã hội và chỉ số giá tiêu dùng.

Doanh nghiệp cần làm gì?

• Rà soát và điều chỉnh hợp đồng lao động, thang bảng lương: Đảm bảo mức lương thỏa thuận với người lao động không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng mới.
• Tính toán lại các khoản đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế: Vì các khoản này được tính dựa trên tiền lương tháng đóng bảo hiểm, mà tiền lương này không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
• Lên kế hoạch ngân sách nhân sự năm 2026: Tính toán tác động của việc tăng lương tối thiểu lên toàn bộ quỹ lương, từ đó có sự điều chỉnh phù hợp.

Tuổi nghỉ hữu tiếp tục tăng theo lộ trình

Lộ trình tăng tuổi nghỉ hữu vẫn đang được thực hiện. Năm 2026, độ tuổi nghỉ hữu sẽ là:Lao động nam: 61 tuổi 6 tháng | Lao động nữ: 57 tuổiĐiều này ảnh hưởng đến kế hoạch kế thừa nhân sự, đào tạo và tuyển dụng của doanh nghiệp. Cần có chiến lược phát triển nguồn nhân lực dài hạn, kết hợp giữa kinh nghiệm của người lao động lớn tuổi và sự năng động của lực lượng trẻ.

Chế độ thai sản mới theo Luật Dân số

Luật Dân số mới được thông qua quy định: Khi sinh con thứ hai, lao động nữ được nghỉ 7 tháng, lao động nam được nghỉ 10 ngày làm việc. Chính sách này khuyến khích sinh con, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cho doanh nghiệp trong việc sắp xếp công việc, bố trí nhân sự thay thế trong thời gian dài, đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh không bị gián đoạn.

Quy định về đất đai và chi phí đầu vào

Mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích

Từ ngày 01/01/2026, mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở sẽ được áp dụng theo Nghị quyết mới của Quốc hội. Đây là thông tin quan trọng đối với các doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư mở rộng nhà xưởng, cửa hàng, văn phòng trên diện tích đất nông nghiệp. Cần tính toán kỹ lưỡng khoản chi phí này trong tổng mức đầu tư dự án.

Giá điện: Minh bạch và linh hoạt hơn

Thông tư 60/2025/TT-BCT quy định chi tiết về thực hiện giá bán điện, trong đó có một số điểm doanh nghiệp cần lưu ý:

• Giá bán lẻ điện sinh hoạt và cho sạc xe điện đã được quy định cụ thể.
• Quy định về hình thức giá ba bậc (theo thời gian sử dụng trong ngày): Một số đối tượng sử dụng điện bắt buộc phải áp dụng hình thức giá này. Doanh nghiệp thuộc diện áp dụng cần xem xét điều chỉnh lịch vận hành máy móc, sản xuất vào các khung giờ có giá điện thấp hơn để tiết kiệm chi phí – đây có thể trở thành một lợi thế cạnh tranh về giá thành.

Việc hiểu rõ cơ cấu giá điện và chủ động điều chỉnh giờ sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí trực tiếp mà còn thể hiện tinh thần sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả – một xu hướng phát triển bền vững được khuyến khích.

Góc nhìn dành riêng cho doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp vừa và nhỏ

Với doanh nghiệp FDI: Môi trường pháp lý ngày càng hoàn thiện

Các văn bản như Nghị định 321/2025/NĐ-CP về lấy ý kiến nhân dân trong điều chỉnh địa giới hành chính, hay việc thống nhất hệ thống thông tin thống kê, đều hướng tới một nền quản trị minh bạch và ổn định. Điều này tạo niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài trong việc hoạch định chiến lược dài hạn. Việc theo dõi sát các quy định về chuyển giá, thuế thu nhập cá nhân đối với chuyên gia nước ngoài, thủ tục hành chính liên quan đến lao động… vẫn là những ưu tiên hàng đầu.

Với doanh nghiệp vừa và nhỏ & hộ kinh doanh: Tận dụng cơ hội từ chính sách

Nhà nước đang có nhiều chính sách rất cụ thể để tháo gỡ khó khăn, như việc miễn thuế cho hộ kinh doanh nhỏ, hay các nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân. Để tận dụng tốt:

• Chủ động cập nhật thông tin: Đừng bỏ lỡ những chính sách ưu đãi về thuế, hỗ trợ lãi suất, đào tạo nhân lực dành riêng cho SME.
• Chuẩn hóa công tác kế toán – thuế ngay từ đầu: Đây là nền tảng để doanh nghiệp minh bạch hóa tài chính, dễ dàng tiếp cận vốn vay ngân hàng và sẵn sàng cho các cơ hội hợp tác, mở rộng quy mô.
• Tham gia đóng góp ý kiến: Cổng Thông tin điện tử Chính phủ luôn có kênh tiếp nhận ý kiến của người dân và doanh nghiệp. Tiếng nói thực tế từ cộng đồng doanh nghiệp là cơ sở quan trọng để hoàn thiện chính sách.

Hành trình kinh doanh chưa bao giờ là dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh biến động không ngừng. Nhưng chính những thay đổi về chính sách, nếu được nắm bắt kịp thời và ứng phó linh hoạt, lại có thể mở ra những cơ hội mới, giúp doanh nghiệp của bạn vững vàng hơn, cạnh tranh hiệu quả hơn. Việc tuân thủ đầy đủ và chủ động các quy định pháp luật không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là cách để xây dựng uy tín thương hiệu, tạo dựng niềm tin với đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý.

Hy vọng những thông tin tổng hợp và phân tích trên đây sẽ là một tài liệu hữu ích, giúp bạn và doanh nghiệp tự tin bước vào năm tài chính 2026 với một kế hoạch được chuẩn bị kỹ lưỡng. Hãy coi việc cập nhật chính sách như một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững của mình.

Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ ConsultX tại website Công ty tư vấn ConsultX và Facebook ConsultX.

Nguồn tham khảo chính:

• Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (chinhphu.vn)
• Nghị định 310/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính thuế, hóa đơn.
• Nghị định 293/2025/NĐ-CP về mức lương tối thiểu.
• Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).
• Thông tư 60/2025/TT-BCT về giá bán điện.
• Luật Dân số.